Thứ Tư, 27 tháng 1, 2010

Trước hết, hãy SỐNG TRỌN VẸN và CÓ TRÁCH NHIỆM với CHÍNH BẢN THÂN MÌNH!

Mỗi sáng thức dậy, điều đầu tiên bạn nghĩ đến là gì? Dậy hay “nướng” thêm chút nữa? Điểm tâm bằng bún hay bánh mì? Mặc váy hay vest đi làm? Kiểu tóc nào thì thích hợp cho một ngày nắng?... Còn với những người thành công, bạn có biết họ bắt đầu một ngày mới như thế nào không? Họ sẽ tự hỏi: “Hôm nay, mình phải sống 24 tiếng đồng hồ như thế nào để không một phút nào trôi qua vô nghĩa?”. Bạn sẽ sống có trách nhiệm và trọn vẹn hơn với chính mình chỉ khi bạn khởi đầu một ngày với điều băn khoăn trên!

Ngày nay, nhiều bạn trẻ tự hào vì khả năng tiếng Anh đạt “đẳng cấp quốc tế”, việc tìm kiếm thông tin từ internet và sử dụng những tiện ích của nó chỉ là “chuyện nhỏ”. Đồ dùng “đính kèm” trong ba lô của giới trẻ là điện thoại di động đa chức năng, latop thời thượng, iPod sành điệu vừa có mặt trên thị trường…

Vượt trên tất cả, điều tôi mong muốn là các bạn hãy tự đặt cho mình câu hỏi: Đến bao giờ tôi mới có thể tạo ra một sản phẩm hay một ứng dụng để mọi người cùng sử dụng nó chứ không thể mãi sống như “bản copy” từ người khác?

Các bạn trẻ nên dành ra 3 giờ đồng hồ ngồi mỗi tuần để ngồi ở một nơi hoàn toàn yên tĩnh hoặc với âm nhạc không lời, êm dịu, nhẹ nhàng - tĩnh tâm và nghĩ thật sâu sắc về những điều sau đây:
Một ngày, bạn đã hít bao nhiêu lít không khí?
Một ngày, bạn tiêu thụ hết bao nhiêu kilogram lương thực?
Một ngày, bạn đã nhận được bao nhiêu sự giúp đỡ từ cuộc sống xung quanh?
Một ngày, bạn đã sử dụng bao nhiêu sản phẩm từ mồ hôi, trí tuệ, công sức của người khác?

Khi ý thức được những điều trên thì một câu hỏi nảy sinh là: bạn phải làm gì để xứng đáng với những điều cuộc sống ban tặng cho bạn mỗi ngày, làm gì để xứng đáng với việc bạn được sinh ra và chiếm dụng một diện tích cố định trên trái đất này?

Trong những buổi diễn thuyết, một câu hỏi mà tôi thường đặt ra cho người tham dự là: “Các bạn có sợ chết không?”. “Có” là câu trả lời tôi nhận được. Câu hỏi tiếp theo: “Liệu bạn có quyết định được ngày chết của mình không?”. Dĩ nhiên điều này là không thể, cả cách chết cũng vậy, bạn không có sự lựa chọn! Vậy cái gì sẽ quyết định cuộc sống của mỗi chúng ta? Câu trả lời duy nhất chỉ có ở bạn, do bạn, đó là cách bạn sống mỗi ngày trong cuộc đời này. Chính vì thế, hãy sống một cách trọn vẹn, có trách nhiệm, sống hết mình, cam kết 100% với chính bản thân mình về những việc bạn làm và kết quả nhận được.

Cuộc đời tôi đã thay đổi ngoạn mục kể từ khi tôi sống với nguyên lý kể trên.

Những cuộc gặp gỡ bạn bè luôn là những giây phút đáng nhớ vì tôi biết dành trọn niềm vui cho thời gian được ở bên nhau.

Những món tôi ăn đều ngon hơn vì tôi biết dùng tất cả các giác quan để thưởng thức: mắt để ngắm nhìn màu sắc và cách bày trí thức ăn; tai lắng nghe những âm thanh phát ra từ nơi người đầu bếp đang chế biến chúng; mũi để ngửi thấy mùi thức ăn, mùi gia vị; lưỡi để nếm vị thanh, vị đậm, vị béo, vị ngọt từ những nguyên liệu trong đó… Tôi ăn không phải chỉ để no, để đầy đủ dinh dưỡng, mà khi ăn, tôi thưởng thức và cảm nhận những tinh hoa đất trời hội tụ trong đó, cảm nhận được nghệ thuật và tấm lòng của người đầu bếp đặt vào món ăn đó.

Trong học tập, tôi tiếp thu nhanh chóng và đạt kết quả vượt bậc. Cho dù thầy không thật xuất sắc, thì tôi vẫn luôn là trò giỏi và tìm cách học được nhiều nhất từ người thầy này. Vì tôi luôn mong muốn học 100% nên tôi không từ chối bất cứ một cơ hội học hỏi nào từ thầy, từ bạn, từ sách vở, từ cuộc sống, và không ngừng đặt câu hỏi về những vấn đề liên quan đến công việc mình đang làm để luôn đi tìm câu trả lời và những giải pháp tốt nhất. Đây là cách mà các bạn trẻ trong cuộc sống hiện đại nên theo.

Cuộc sống này có quá nhiều lựa chọn; vì vậy, các bạn trẻ rất dễ bị cám dỗ, xao nhãng, phân tâm. Họ dành rất nhiều thời gian để làm những việc không có ích cho tương lai, rời xa mục tiêu và mơ ước đã đặt ra cho cuộc đời chính mình, để rồi mỗi ngày trôi qua đều vô nghĩa, và họ lao đi tìm niềm vui. Vì thế mà ngành công nghệ giải trí phát triển không ngừng nhưng chẳng thể đáp ứng nhu cầu khỏa lấp nỗi buồn nơi con người. Chỉ khi bạn biết sống trọn vẹn, dám chịu trách nhiệm 100% với mọi kết quả trong đời thì đó mới là cách sống có ý thức.

Trong những cuộc gặp gỡ, nói chuyện với giới trẻ, tôi thường nghe rất nhiều câu than vãn, trách cứ, chán nản: cuộc sống hôm nay quá phức tạp, những điều kiện xung quanh luôn lỗi thời, người tốt sao quá ít…! Chính người lớn còn bối rối trong cách sống thì không thể trách các bạn trẻ không tìm ra cuộc sống của chính mình. Thế nhưng, điều tôi luôn muốn nhắn nhủ đến các bạn trẻ là cuộc đời của bạn được quyết định bởi chính cách các bạn đang sống. Kết quả bạn nhận được sau cùng luôn bằng tổng kết quả những lần bạn đã sống trọn vẹn và có trách nhiệm với chính bản thân mình. Vì vậy, nếu bạn chọn cách hằn học với cuộc sống, buông thả bản thân, xem đó là cách phản ứng duy nhất trước những điều không may trong cuộc đời này thì hãy nhìn lại! Quyết định đó là của bạn, không ai có thể ảnh hưởng đến nó, và mọi kết quả bạn nhận được chỉ duy nhất mình bạn gánh chịu mà thôi!

Khi bước qua tuổi 18, ngoài sức trẻ, ngoài trí tuệ vốn có, bạn còn là người đã trưởng thành. Lúc này, bạn có quyền suy xét và nghĩ suy nhiều hơn về sứ mệnh của mình. Chỉ khi khám phá ra lẽ sống thực sự khiến bạn có mặt trên đời này thì khi đó, bạn mới xứng đáng được xem là niềm kỳ vọng của đất nước.

Những người lớn chúng tôi chỉ có một con đường duy nhất là đặt kỳ vọng vào các bạn, những người trẻ tuổi! Thế nhưng điều mà chúng tôi không ngừng hy vọng đó là các bạn biết sống trọn vẹn và có trách nhiệm 100% với bản thân mình trước, rồi cuộc sống sau đó chắc chắn sẽ tốt đẹp hơn!

Phương pháp định nghĩa - Phát triển tư duy

Vì sao phải định nghĩa :

* Cách mà chúng ta hiểu phản ánh trình độ nhận biết của chúng ta về SVHT và Thế giới, đó là nền tảng tư duy và tiếp tục dẫn dắt hành vi của chúng ta. Điều quan trọng phải đi dần đến tính bản chất / khách quan / sống động;
* Nhu cầu muốn hiểu biết của con người muốn đi đến tận cùng Thế giới mà trong đó có các SVHT, trước hết chúng ta phải tự ‘khai sáng’ bản thân bằng cách hoàn thiện định nghĩa là một phương pháp trong quá trình đó;
* Định nghĩa là nền tảng để tiếp tục thúc đẩy quá trình tư duy nội tại , nhất quán được tư tưởng và thống nhất để tranh luận tiếp mang tính khoa học, tối thiểu sự phân tán và lạc đề khi dẫn dắt và thống hợp các nội dung cần trình bày.

Trong trải nghiệm công việc của mình, tôi rút ra ý nghĩa to lớn của việc bắt đâu cũng như duy trì, quán xuyến được các định nghĩa. Hơn nữa nếu theo cách định nghĩa tôi chia sẻ dưới đây thì các định nghĩa rất nhiều khi được hình thành một cách dường như tự nhiên, dễ tham gia của những đối tượng khác cùng thảo luận hay trao đổi trong môi trường học tập, nghị sự, hội thảo…giúp tất cả các bên đi đến tiếp cận đúng và phong phú về một SVHT nào đó được đề cập.

Tôi đã từng rất ngỡ ngàng khi khảo sát các đối tượng khác nhau (từ học sinh đại học đến nhiều bậc ‘trí giả’) khi không nhất quán được hoặc bị lẫn lộn các khái niệm, từ đó vô tình hay hữu ý đánh tráo các khái niệm, hoặc làm phúc tạp thêm đối tượng SVHT cần được hiểu hay mô tả, dẫn đến hoang mang, tăng sự bất định trong tư duy nhận thức của chính họ và những người đối thoại

Tôi tiếp tục cách sử dụng mô hình ‘Nhất Nghi….Ngũ Hành’ vào cách định nghĩa này và kế tục bài ‘Cẩm nang Tư duy’ để cùng các bạn phát triển thành một ‘Từ điển động, phát triển nghề nghiệp’ không theo cách định nghĩa ‘kiểu câu chữ’ như từng thấy (đó là khái niệm Tĩnh, phù hợp với trình độ phổ thông ). VÌ vậy cần nhấn mạnh: tôi không phủ nhận những cách thức khác về tính phù hợp và hữu ích nhất định, nhưng ở đây tôi chia sẻ cách định nghĩa để phát triển tư duy…

Thống nhất trong phương pháp định nghĩa này :

* Không ‘tư duy lười’, dùng ‘ánh xạ’ để định nghĩa SVHT , ví dụ : Phải là ngược với Trái / vô lí là ko hợp lí… điều đó không có tác dụng gì
* Không định nghĩa kiểu ‘cơ học’, ví dụ : Quản Trị là gì è = Quản là… + Trị là…
* Không dùng lối ‘cổ điển’ sa đà vào dùng câu chữ để giải thích nó, ví dụ: Trường học là nơi tổ chức việc dạy và học cho nhiều học sinh
* Không định nghĩa kiểu dịch nghĩa thô sơ, ví dụ: Tư vấn là gì ? Là cách thức đáp ứng những câu hỏi
* Ko thô thiển truy về nghĩa gốc : ví dụ : Economy vốn dĩ có nghĩa là tiết kiệm ! Nếu định nghĩa như thế ko thể giải thích được nghịch lý cơ bản nhất trong kích thích hoạt động kinh tế ngày nay là dẫn tới phi tiết kiệm
* Chúng ta sẽ định nghĩa trên cơ sở xem xét SVHT ( bản chất / khách quan / sống động) trong Thế giới mà nó trong đó

Dưới đây là vài ví dụ để các bạn tiếp tục phát triển:

Số lượt đọc: 1231 - Cập nhật lần cuối: 24/12/2009 02:57:56 PM
Về trang trước Bản in Gửi email Về đầu trang

Thứ Hai, 25 tháng 1, 2010

'Tâm đầu ý hợp' trong công việc

Dù không nhất thiết phải là những người bạn thân thiết nhưng bạn cần hợp tác ăn ý với đồng nghiệp để công việc đạt hiệu quả cao. Nếu hiện tại mối quan hệ của bạn với đồng nghiệp không như ý muốn, hãy cải thiện bằng 7 chiến lược sau:

'Tâm đầu ý hợp' trong công việc

1. Xác định mục tiêu chung

Nếu mỗi người một ý và khăng khăng thực hiện theo ý mình, thật khó để dự án có thể hoàn thành đúng hạn. Do đó, trước khi bắt tay vào công việc, bạn và đồng nghiệp nên thảo luận, đặt ra mục tiêu chung về hướng đi, kết quả cần đạt được… Các bạn nên gặp mặt trực tiếp để thống nhất mọi việc và có thể lập văn bản nếu cần. Điều này sẽ giúp mọi người đi đúng hướng và tránh sự bất đồng không cần thiết trong quá trình thực hiện.

2. Đặt bản thân vào hoàn cảnh của người khác

Bạn có thể cải thiện mối quan hệ của mình với nhân viên khác bằng cách nhìn nhận vấn đề từ hoàn cảnh của họ. Ví dụ, bạn thấy bực mình khi đồng nghiệp chỉ trả lời cụt ngủn trong khi bạn đã gửi email trình bày chi tiết, cụ thể. Nhưng nếu đặt mình vào vị trí của họ, bạn sẽ biết rằng cô ấy bận rộn với trăm công nghìn việc đến nỗi không có thời gian nghỉ ngơi huống hồ có thể viết lại cho bạn bức thư dài dòng. Cô ấy sẽ đánh giá cao nếu bạn trình bày ngắn gọn và đi vào trọng tâm vấn đề khi nói chuyện.

Tương tự với đồng nghiệp nói nhiều, kể lể chi tiết cuộc hẹn hò tối hôm trước. Anh ấy khiến bạn xao nhãng nhưng mục đích của câu chuyện có thể đơn giản chỉ là giải toả áp lực công việc. Khi đó, hãy dành chút thời gian cho anh ta rồi lịch sự nhắc nhở mọi người quay trở về dự án đang thực hiện.

3. Biết kiềm chế khi đồng nghiệp “xấu tính”

Bạn vừa hụt mất một khách hàng lớn và đồng nghiệp luôn cạnh tranh với bạn đã chia sẻ một cách mỉa mai: “Tôi nghe nói bạn vừa bỏ lỡ một khách hàng lớn. Tiếc quá nhỉ?” Trên thực tế, người đó nói vậy để bạn phản ứng lại một cách tiêu cực và làm bẽ mặt bạn hơn. Trong tình huống này, bạn nên đưa ra một câu trả lời lịch sự và thẳng thắn: “Đó chỉ là do không may mắn nhưng tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm hữu ích: “hoặc đơn giản chỉ cảm ơn sự quan tâm của đồng nghiệp. Dù trả lời thế nào, hãy tránh lời qua tiếng lại. Đồng nghiệp sẽ hả hê nếu bạn phản ứng lại một cách tiêu cực. Và điều đó sẽ làm cho sự hợp tác giữa 2 người trở nên tồi tệ hơn.

4. Không ép buộc đồng nghiệp

Bạn có thể thấy bực mình khi đồng nghiệp phạm sai lầm ảnh hưởng tới công việc của bạn nhưng lại hành động như thể không làm gì sai. Nhưng bạn không nên suốt ngày nhắc đi nhắc lại vấn đề đó và yêu cầu họ phải có trách nhiệm. Tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn bởi đồng nghiệp sẽ cố chấp, thậm chí phủ nhận nếu có người cứ nói toáng lên sai lầm của họ. Vì vậy, hãy khéo léo nhắc nhở họ và tập trung khắc phục sai sót. Và nếu vấn đề quá nghiêm trọng, bạn có thể báo lại với người quản lí.

5. Nhớ rằng thái độ tiêu cực của đồng nghiệp không phải do hoặc nhằm vào bạn

Có thể đồng nghiệp thờ ơ với bạn vì những người cộng tác trước đã không tín nhiệm cô ấy và cho rằng lần hợp tác này cũng vậy. Vì thế bạn không nên thất vọng mà hãy thay đổi cách nhìn nhận của cô ấy. Tìm cách thân thiết với cô ấy hơn, trao đổi thông tin thường xuyên, góp ý cũng như hỏi ý kiến cô ấy khi cần thiết… Sự tin cậy lẫn nhau sẽ giúp công việc diễn ra trôi chảy và hiệu quả hơn.

6. Luôn lịch sự và chuyên nghiệp

Hãy luôn luôn chân thành với đồng nghiệp và cố gắng hợp tác trên con đường dài. Kể cả khi có ai đó cản trở, duy trì sự chuyên nghiệp và khéo léo sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả với tất cả những người mình hợp tác. Bạn không phải trở thành người bạn tốt nhất của mọi đồng nghiệp mà chỉ cần làm việc hiệu quả nhất với họ.

7. Xem xét lại thái độ của bạn

Hãy nhớ rằng thói quen của bạn cũng có thể khiến đồng nghiệp bực mình. Ví dụ, những email dài hàng trang của bạn chỉ để trả lời một câu hỏi đơn giản sẽ khiến đồng nghiệp mất nhiều thời gian. Chỉ cần bạn điều chỉnh một chút trong thái độ, thói quen của mình để tương thích với đồng nghiệp, mối quan hệ giữa các bạn sẽ được cải thiện và hiệu quả công việc cũng vậy.

Lời kết

Khả năng hoà hợp với mọi người không chỉ giúp cho công việc trôi chảy hơn mà sự nghiệp của bạn cũng được cải thiện. Ngoài ra, các công ty luôn tìm kiếm các cá nhân có thể hợp tác thành công với đồng nghiệp, kể cả những người khó tính nhất. Do đó, “tâm đầu ý hợp” với đồng nghiệp sẽ mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho bạn.
Bài Mới Hôm Nay
Luiza Windberg goi cam cung Jeans
Luiza Windberg gợi cảm cùng Jeans
4 am anh cua nam gioi tren giuong
4 ám ảnh của nam giới trên giường
Thay rem cua don xuan moi
Thay rèm cửa đón xuân mới
Lam chong thoi @
Làm chồng thời @
Sake tri tieu duong
Sakê trị tiểu đường
Phu nu va nhung diem hap dan
Phụ nữ và những điểm hấp dẫn
“Yeu” khi tam: nen khong?
“Yêu” khi tắm: nên không?

Thứ Tư, 20 tháng 1, 2010

Văn hóa ứng xử - Nghệ thuật tạo thiện cảm trong giao tiếp

Văn hóa ứng xử - Nghệ thuật tạo thiện cảm trong giao tiếp

Thứ hai, 02/03/2009 - 11:45:am

Tạo thiện cảm trong giao tiếp, nhất là lúc sơ giao, là điều không phải ai cũng dễ dàng làm được. Nhỏ thôi, có khi đó là quần áo bạn mặc, khi đó là nụ cười, nhưng bạn có thể nhận được bao điều tốt đẹp, hoặc có thể mất cả một hợp đồng làm ăn!



Bạn có luôn chuẩn bị chu đáo trước khi gặp ai đó? Bạn có để ý đến trang phục, trang sức hay nước hoa của mình? "Trang phục là thông điệp không lời, cách bạn mặc cũng là cách để bạn chuyển tải thông tin", hoa hậu Ngọc Khánh chia sẻ. Quả thật, một bộ trang phục có giá trị không hẳn lúc nào cũng thích hợp và tôn lên bạn là ai!
Đến một buổi xin việc trong vị trí tuyển dụng là nhân viên văn phòng, bạn lại mặc quần jeans đánh bạc, áo pull; hay đến gặp đối tác là một chuyên gia thời trang trong một quán cà phê trẻ trung, bạn lại "kín cổng cao tường" trong bộ sơ mi tuềnh toàng và cổ điển..., thì có thể bạn đã mất điểm từ cái nhìn đầu tiên của những người mà bạn sắp giao tiếp. Hay trang sức quá cồng kềnh, hoặc không hợp tuổi? Nước hoa thì quá nặng mùi, mà bạn không biết chắc người gặp mình có bị chứng dị ứng với những loại mùi hương hay không!...

Một "nghệ thuật" rất quan trọng để đem đến thiện cảm trong giao tiếp chính là ngôn ngữ của bạn. Câu nói của ông bà ta "Chim khôn hót tiếng rảnh rang/ Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe"... xem chừng không bao giờ sai. Một giọng nói nhẹ nhàng, thanh tao; lên giọng, xuống giọng đúng lúc sẽ luôn dễ dàng đi vào lòng người hơn đó là những nói oang oang một cách không ý thức.

Một cán bộ nhân sự ngân hàng Vietcombank bộc bạch: "Tôi rất bức xúc khi thấy không ít bạn SV thực tập, hoặc SV mới ra trường, dù đã được huấn luyện trước, nhưng hình như không có ý thức mở một nụ cười và lời chào thân thiện khi gặp những đồng nghiệp đi trước trong cơ quan.

Tôi nghĩ nhà trường phổ thông hoặc giảng đường Đại học(ĐH )cần có hình thức giáo dục những kỹ năng sống này cho các bạn trẻ ấy, bởi đó là những điều quan trọng trong cuộc sống và làm người khác có thể yêu hay ghét bạn dù chưa nói với nhau lời nào"...

Để ghi điểm, bạn còn phải ghi nhớ những chuyện tưởng chừng như nhỏ mà không nhỏ: tên gọi của người đang trò chuyện với bạn. Lần sau khi gặp lại, bạn có thể quên nhưng hãy khéo léo xin lỗi họ là bạn quên, thay vì gọi họ bằng những danh xưng "cô ấy ơi", "chị ấy ơi"... trong khi tuổi tác và vai vế của bạn không cho phép.

Ngoài ra, nếu ghi nhớ về sở thích của họ thì càng tốt cho bạn, sẽ giúp bạn dễ chiếm cảm tình của họ hơn. Và cả lời khen, bạn có "tiết kiệm" lời khen không? Một lời khen cho vợ, cho chồng, cho con và rộng hơn đó là đồng nghiệp... - bạn có thường xuyên gửi đến họ đúng cách, đúng lúc, hay bạn cho đó không là chuyện quan trọng.

Lắng nghe cũng là một nghệ thuật, từ ánh mắt đến tư thế của bạn. Bạn hãy tập cho mình một cách lắng nghe đúng mực, đôi mắt không quá "dán sát" vào người đang nói, hoặc lại không có sự tập trung; những cái gật đầu nhè nhẹ khi đang nghe người khác nói cũng sẽ giúp mọi người đánh giá cao bạn. Quan trọng, bạn cũng nên ghi nhớ: Nói thật ít và lắng nghe thật nhiều...

Giao tiếp là một hoạt động mà bạn phải đối mặt thường xuyên, mọi lúc, mọi nơi, từ đơn giản đến phức tạp, từ với một người đến đám đông. Để hoàn thiện, bạn cần cả một quá trình và đôi lúc cần được học bài bản. Bởi có được sự thiện cảm trong giao tiếp, bạn sẽ dễ dàng thực hiện được nhiều điều bạn mong muốn...

Thứ Bảy, 2 tháng 1, 2010

Những điều xã hội không mong muốn

Thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội không mong muốn để tránh xa hoặc để khắc phục là việc làm có giá trị xã hội rất lớn lao, không thua kém gì thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội mong muốn để phấn đấu thực hiện tốt.

I. Lười biếng và không nghề nghiệp

Xã hội nào cũng lên án những kẻ lười biếng và lười biếng đồng nghĩa với ăn bám.

Không nghề nghiệp không chỉ là gánh nặng cho gia đình mà còn là gánh nặng cho xã hội.

1. Cơ hội tốt, dễ bỏ lỡ

Mỗi người đều được trang bị kiến thức từ gia đình, từ nhà trường và xã hội nhưng ở mức độ khác nhau. Trong đó, kiến thức tiếp thu ở nhà trường đã được Nhà nước chuẩn hóa. Tuổi trẻ được học tập là một cơ may để sau này lập nghiệp, để thành đạt, để trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.

Rất tiếc còn có một số bạn trẻ ham chơi, lười học. Các bạn trẻ đó cần có nghị lực để vượt qua sự ham chơi, lười học và chuyển hóa sự vất vả trong học tập thành sự say mê. Bạn trẻ nào được gia đình nuông chiều cộng với sự lười biếng của cá nhân dẫn đến bỏ học là đã tự làm mất đi một cơ hội tốt trong đời, sau này sẽ ân hận, mà mọi sự ân hận đều đã muộn.

2. Cuộc sống không nghề

Người xưa dạy: “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” – có một nghề tinh thông, sẽ có một cuộc đời vinh hiển. Không có nghề, cuộc sống thật khó khăn. Chữ “nghề” nói ở đây là nói đến một chuyên môn được học tập, được đào tạo theo những con đường khác nhau được xã hội thừa nhận.

Xin chia sẻ, đồng cảm với những người không có điều kiện học tập do hoàn cảnh kinh tế hoặc điều kiện sức khỏe kém không thể học tập để có được một nghề. Nhưng cũng rất tiếc cho những người có điều kiện học tập, nhưng thiếu bản lĩnh để vượt khó nên đã bỏ học hoặc cho rằng không cần học vẫn có thể có nhiều tiền.

Tuy nhiên, mọi nỗ lực đều không sợ muộn, nếu có sự kết hợp giữa nỗ lực của cá nhân với nỗ lực của Nhà nước thì những người chưa có nghề sẽ trở thành những người lao động có nghề.

3. Đổ ít mồ hôi nhưng muốn có nhiều tiền của

Các hiện tượng: trộm, cướp, đánh bạc… đều là các tệ nạn gây nên nhà tan cửa nát, gây mất trật tự và an toàn xã hội cần sớm khắc phục. Những đối tượng thực hiện các hành vi này đều muốn đổ ít mồ hôi nhưng tham vọng kiếm được nhiều tiền.

Để khắc phục những tệ nạn xã hội này, gia đình phải có biện pháp cứng rắn kết hợp với sự lên án gay gắt của dư luận xã hội và sự trừng trị thích đáng của pháp luật.

II. Không hiểu mình

Loài người đã đạt được nhiều thành tựu về khám phá đại dương, chinh phục vũ trụ… nhưng mỗi chúng ta nhiều khi vẫn không hiểu nổi mình.

1. Đánh giá cao về mình, chê bai tất cả

Góp ý xây dựng là điều cần thiết và là một hành vi đẹp để thúc đẩy sự thay đổi, sự tiến bộ. Chê bai khác hẳn góp ý xây dựng. Chê bai người khác là một cách tự khen mình. Đánh giá cao về mình là sự tự đánh giá mình cao hơn thực tế mình có.

Chê bai người khác và đánh giá cao về mình cùng chung nhóm máu tự cao, đều không đánh giá đúng về mình, bị người khác chê cười mà không biết.

2. Không vu cáo người khác không chịu được

Theo bạn, kẻ ác khi làm điều ác có biết mình làm điều ác không? Họ biết chứ! Nhưng sao họ vẫn làm? Câu trả lời có thể là: Làm như vậy đem lại lợi ích cho họ. Lợi ích đó có thể là lợi ích vật chất, có thể là lợi ích tinh thần. Họ muốn “nổi danh”, muốn hơn người, thậm chí bôi nhọ được người khác, hại được người khác thì mới thỏa mãn nhu cầu tâm lý. Họ vỗ tay khi người khác hoạn nạn, rủi ro. Đây là một biểu hiện bệnh hoạn về tâm lý.

Họ là người không hạnh phúc, không có bạn tốt, ngay cả với những đứa con họ đã có công nuôi ăn học nhưng đến khi chúng trưởng thành, biết phân biệt đúng – sai, cái thiện – cái ác, chúng sẽ xung đột với họ. Họ thật cô đơn. Họ thường phải nhận hậu quả khó lường, vì gieo nhân nào thì ăn quả ấy.

3. Chủ quan đánh giá về mình

Một sốngwời có tính tự cao nhưng ít khi tự nhận ra. Khi được người khác chỉ ra những nhược điểm ấy, có người thì tiếp thu và khắc phục dần, có người thì bảo thủ và cho rằng “không ai hiểu tôi bằng tôi”. Chủ quan đánh giá về mình dễ bị phiến diện và đôi khi làm trò cười cho người khác.

Xu hướng chung là có nhiều người thường đánh giá về mình cao hơn thực tế, thường nhầm lẫn về mình. Có người bị người khác lừa dối mà không biết, có người lại cố ý lừa dối người khác và sau đó tự lừa dối chính mình.

Hãy bình tĩnh, khách quan để đánh giá bản thân mình!

III. Thiếu trách nhiệm

Khi những người lớn tuổi giáo dục trách nhiệm cho người trẻ tuổi, họ nói rất hay, rất đanh thép như cấp trên giao trách nhiệm cho cấp dưới. Nhưng mỗi chúng ta hãy tự thử xem lại việc thực hiện trách nhiệm của mình với bản thân, với gia đình, với công việc và với xã hội.

1. Thiếu trách nhiệm với chính mình

Trong các loại trách nhiệm của mỗi người thì trách nhiệm với chính bản thân mình nếu thực hiện tốt sẽ là tiền đề để thực hiện các trách nhiệm khác.

Thiếu trách nhiệm với chính mình sẽ trở thành người mất tư cách, thành gánh nặng cho gia đình và xã hội, đồng thời tự rút ngắn thời gian cuộc đời mình hoặc sống mà thân bại danh liệt, tiếng xấu để đời.

2. Thiếu trách nhiệm với gia đình

Quan hệ gia đình là quan hệ giữa các thành viên gần gũi nhất trong cuộc đời mỗi chúng ta. Sự thiếu trách nhiệm với gia đình có thể dẫn đến sự đổ vỡ gia đình. Làm tốt trách nhiệm gia đình không những cho chúng ta niềm vui mà còn cho ta sức mạnh. Tùy theo vị trí của mỗi người trong quan hệ gia đình, hãy làm tốt trách nhiệm của mình để mỗi tế bào xã hội mạnh thì xã hội sẽ mạnh.

Đấng mày râu nào đang gánh vác công việc quan trọng hãy dành thời gian cần thiết cho gia đình vì gia đình là hậu phương vững chắc khi anh tiến thân và cả khi anh thất thế. Khi anh già yếu, ốm đau không ai chăm sóc anh bằng vợ anh và các con anh!

3. Thiếu trách nhiệm với công việc

Khi người nào đó thiếu trách nhiệm với công việc, người đó thường không nghĩ đến hậu quả. Tùy theo mức độ hậu quả gây ra sẽ phải nhận hình phạt tương ứng. Lúc đó, người ta hối hận, nhưng mọi sự hối hận đều không thay đổi được nhữg gì đáng tiếc đã xảy ra.

4. Thiếu trách nhiệm với xã hội

Trách nhiệm xã hội không trừu tượng mà rất cụ thể. Một số trách nhiệm xã hội đã ghi thành các điều luật hoặc thể hiện trong các văn bản dưới luật. Ai không thực hiện sẽ bị xử phạt theo luật định.

Nhưng bạn có thể không thực hiện một số trách nhiệm xã hội vì chưa có chế tài xử phạt, song bạn cần tự vấn mình là bạn có nên ứng xử như thế không? Mọi người sẽ nghĩ và nói gì về bạn khi bạn chưa thực hiện tốt trách nhiệm xã hội?

Những người thực hiện tốt trách nhiệm xã hội không chỉ là những người tôn trọng pháp luật, tôn trọng dư luận xã hội mà còn là những người có lòng tự trọng cao và hướng tới hoàn thiện nhân cách sống hiện đại.

IV. Khủng hoảng tinh thần

Chữa bệnh khủng hoảng tinh thần được xếp vào loại bệnh khó chữa nhất. Nên phòng bệnh hơn chữa bệnh.

1. Muộn chồng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến các cô gái bị lỡ thì: Do sự khó tính của cha mẹ, do sự đa tình quá mức của bản thân, do đạo đức của bạn trai, do chính các cô gái “cao không tới, thấp không thông”.

Phần lớn những người làm cha làm mẹ đều muốn con cái mình xây dựng gia đình khi đã có việc làm ổn định và chỉ định hướng hôn nhân cho con, không can thiệp sâu. Thực chứng cho thấy rằng khi cha mẹ can thiệp quá sâu vào chuyện hôn nhân của con thường làm cho quan hệ của con với cha mẹ trở nên căng thẳng và đôi khi gây hậu quả dẫn đến ân hận suốt đời.
Nhưng suy cho cùng, mỗi chúng ta cần tự quyết định số phận, hạnh phúc của mình. Chúng ta mang ơn cha mẹ đã sinh thành và dưỡng dục, nhưng cha mẹ già sẽ mất, còn chúng ta vẫn phải tiếp tục cuộc sống của mình.

Đối với những chàng trai đứng đắn, sau khi tìm hiểu bạn gái một thời gian đều thể hiện quan điểm rõ ràng: tình yêu này có dẫn đến hôn nhân không? Nếu dẫn đến hôn nhân thì nói rõ cho bạn gái “lịch trình” kết hôn. Sẽ là thiếu đạo đức trong tình yêu nếu trong thâm tâm người con trai không muốn cưới người con gái nhưng cũng không chia tay người con gái mà chỉ nhập nhằng để kéo dài thời gian “sống thử” không mất “tình phí” đến khi nói lời chia tay thì cô gái đã lỡ thì.

Các cô gái tuổi không còn trẻ cần sáng suốt trong tình yêu, hãy xem người bạn trai yêu thật hay yêu chơi, lợi dụng ta hay thực tâm gắn bó với cuộc đời ta. Hãy tỉnh tảo để chủ động gắn bó hoặc dũng cảm từ bỏ!

Những cô gái hội tụ các yếu tố: Ưa nhìn, tài năng và thu nhập cao đang được nhiều người ngưỡng mộ hãy dành thời gian để yêu và xây dựng gia đình. Tài năng và thu nhập cao rất đáng quý nhưng không phải đã là tất cả, điều quan trọng của người phụ nữ là mái ấm gia đình, duy trì nòi giống và nuôi dạy con cái thành người có ích cho xã hội. Không ai gây trở ngại cho các bạn, các bạn chỉ cần biết dành thời gian đúng mức để yêu, để lựa chọn và quyết định. Nếu không, các bạn sẽ ân hận đấy!

2. Rạn nứt

Nếu cặp nam nữ nào đang yêu nhau mà đã khắc khẩu thì khó dẫn đến hôn nhân, nếu hôn nhân có diễn ra thì ở với nhau cũng không hạnh phúc, không bền vững. Thực tiễn cho thấy nhiều cặp trong thời gian yêu nhau sống rất đẹp, những tháng đầu sau khi lấy nhau sống rất hạnh phúc, nhưng ở với nhau chẳng được bao lâu lại khủng hoảng dẫn đến ly hôn, ly thân, bán ly thân, thậm chí coi nhau như kẻ thù.

Những lời nói phũ phàng đã nói ra không rút lại được. Những việc làm vô lối của người này khiến người khác nhớ lâu. Có người cho rằng phải thắng được người khác, hơn người khác mới thỏa mãn tâm lý.

Người ta phải học cách chia sẻ, cách tha thứ và cách làm đẹp lòng nhau. Dân gian có câu: “Một điều nhịn, chín điều lành”.

Những người có bản lĩnh không đòi hỏi “công bằng” hay “bình đẳng” trong quan hệ vợ chồng, họ rèn luyện để thích nghi, muốn thích nghi người ta phải học cách nhường nhịn và cả cách thua để khắc phục sự khủng hoảng.

3. Quyền lực và cô đơn

Trong số những người có quyền lực có nhiều người chân chính, nhiều người hoàn thành xuất sắc vị trí của mình, được bạn bè ngưỡng mộ, được tổ chức tôn vinh. Nhưng cũng có người lợi dụng chức quyền để kìm hãm người khác, hại người khác. Cũng có người không hại người khác, nhưng lợi dụng chức quyền để làm giàu bất chính, để thỏa mãn lòng tham.

Cuộc đời như có sự bù trừ: Đoạt tiền của người sẽ bị người khác đoạt lại, cha mẹ dùng mưu kế bất chính để lấy tiền của người khác thì con của họ sẽ phá họ đủ kiểu.

Ai cũng muốn thành đạt và được mọi người kính trọng. Nhưng một số người sống ích kỷ, mải mê quyền lực, mải mê làm giàu, ít quan tâm đến gia đình và bạn bè, có điều kiện thuận lợi để thực hiện những hoạt động hướng thiện nhưng không làm. Những người ấy cuối đời sống thật cô đơn, tinh thần khủng hoảng, sức khỏe suy yếu rất nhanh. Lúc ấy, người đó mới thấy nưhnxg thứ đã thu lượm được thật là vô vị! Nhưng lúc ấy, người đó không thể đem những thứ đã thu lượm được để đổi lấy tình bạn, tình người và sự tôn vinh của cộng đồng xã hội

Tập 1: Những điều xã hội không mong muốn - I. Lười biếng và không nghề nghiệp

Những điều xã hội khan mong muốn

Thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội không mong muốn để tránh xa hoặc để khắc phục là việc làm có giá trị xã hội rất lớn lao, không thua kém gì thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội mong muốn để phấn đấu thực hiện tốt.

I. Lười biếng và không nghề nghiệp

Xã hội nào cũng lên án những kẻ lười biếng và lười biếng đồng nghĩa với ăn bám.

Không nghề nghiệp không chỉ là gánh nặng cho gia đình mà còn là gánh nặng cho xã hội.

1. Cơ hội tốt, dễ bỏ lỡ

Mỗi người đều được trang bị kiến thức từ gia đình, từ nhà trường và xã hội nhưng ở mức độ khác nhau. Trong đó, kiến thức tiếp thu ở nhà trường đã được Nhà nước chuẩn hóa. Tuổi trẻ được học tập là một cơ may để sau này lập nghiệp, để thành đạt, để trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.

Rất tiếc còn có một số bạn trẻ ham chơi, lười học. Các bạn trẻ đó cần có nghị lực để vượt qua sự ham chơi, lười học và chuyển hóa sự vất vả trong học tập thành sự say mê. Bạn trẻ nào được gia đình nuông chiều cộng với sự lười biếng của cá nhân dẫn đến bỏ học là đã tự làm mất đi một cơ hội tốt trong đời, sau này sẽ ân hận, mà mọi sự ân hận đều đã muộn.

2. Cuộc sống không nghề

Người xưa dạy: “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” – có một nghề tinh thông, sẽ có một cuộc đời vinh hiển. Không có nghề, cuộc sống thật khó khăn. Chữ “nghề” nói ở đây là nói đến một chuyên môn được học tập, được đào tạo theo những con đường khác nhau được xã hội thừa nhận.

Xin chia sẻ, đồng cảm với những người không có điều kiện học tập do hoàn cảnh kinh tế hoặc điều kiện sức khỏe kém không thể học tập để có được một nghề. Nhưng cũng rất tiếc cho những người có điều kiện học tập, nhưng thiếu bản lĩnh để vượt khó nên đã bỏ học hoặc cho rằng không cần học vẫn có thể có nhiều tiền.

Tuy nhiên, mọi nỗ lực đều không sợ muộn, nếu có sự kết hợp giữa nỗ lực của cá nhân với nỗ lực của Nhà nước thì những người chưa có nghề sẽ trở thành những người lao động có nghề.

3. Đổ ít mồ hôi nhưng muốn có nhiều tiền của

Các hiện tượng: trộm, cướp, đánh bạc… đều là các tệ nạn gây nên nhà tan cửa nát, gây mất trật tự và an toàn xã hội cần sớm khắc phục. Những đối tượng thực hiện các hành vi này đều muốn đổ ít mồ hôi nhưng tham vọng kiếm được nhiều tiền.

Để khắc phục những tệ nạn xã hội này, gia đình phải có biện pháp cứng rắn kết hợp với sự lên án gay gắt của dư luận xã hội và sự trừng trị thích đáng của pháp luật.

II. Không hiểu mình

Loài người đã đạt được nhiều thành tựu về khám phá đại dương, chinh phục vũ trụ… nhưng mỗi chúng ta nhiều khi vẫn không hiểu nổi mình.

1. Đánh giá cao về mình, chê bai tất cả

Góp ý xây dựng là điều cần thiết và là một hành vi đẹp để thúc đẩy sự thay đổi, sự tiến bộ. Chê bai khác hẳn góp ý xây dựng. Chê bai người khác là một cách tự khen mình. Đánh giá cao về mình là sự tự đánh giá mình cao hơn thực tế mình có.

Chê bai người khác và đánh giá cao về mình cùng chung nhóm máu tự cao, đều không đánh giá đúng về mình, bị người khác chê cười mà không biết.

2. Không vu cáo người khác không chịu được

Theo bạn, kẻ ác khi làm điều ác có biết mình làm điều ác không? Họ biết chứ! Nhưng sao họ vẫn làm? Câu trả lời có thể là: Làm như vậy đem lại lợi ích cho họ. Lợi ích đó có thể là lợi ích vật chất, có thể là lợi ích tinh thần. Họ muốn “nổi danh”, muốn hơn người, thậm chí bôi nhọ được người khác, hại được người khác thì mới thỏa mãn nhu cầu tâm lý. Họ vỗ tay khi người khác hoạn nạn, rủi ro. Đây là một biểu hiện bệnh hoạn về tâm lý.

Họ là người không hạnh phúc, không có bạn tốt, ngay cả với những đứa con họ đã có công nuôi ăn học nhưng đến khi chúng trưởng thành, biết phân biệt đúng – sai, cái thiện – cái ác, chúng sẽ xung đột với họ. Họ thật cô đơn. Họ thường phải nhận hậu quả khó lường, vì gieo nhân nào thì ăn quả ấy.

3. Chủ quan đánh giá về mình

Một sốngwời có tính tự cao nhưng ít khi tự nhận ra. Khi được người khác chỉ ra những nhược điểm ấy, có người thì tiếp thu và khắc phục dần, có người thì bảo thủ và cho rằng “không ai hiểu tôi bằng tôi”. Chủ quan đánh giá về mình dễ bị phiến diện và đôi khi làm trò cười cho người khác.

Xu hướng chung là có nhiều người thường đánh giá về mình cao hơn thực tế, thường nhầm lẫn về mình. Có người bị người khác lừa dối mà không biết, có người lại cố ý lừa dối người khác và sau đó tự lừa dối chính mình.

Hãy bình tĩnh, khách quan để đánh giá bản thân mình!

III. Thiếu trách nhiệm

Khi những người lớn tuổi giáo dục trách nhiệm cho người trẻ tuổi, họ nói rất hay, rất đanh thép như cấp trên giao trách nhiệm cho cấp dưới. Nhưng mỗi chúng ta hãy tự thử xem lại việc thực hiện trách nhiệm của mình với bản thân, với gia đình, với công việc và với xã hội.

1. Thiếu trách nhiệm với chính mình

Trong các loại trách nhiệm của mỗi người thì trách nhiệm với chính bản thân mình nếu thực hiện tốt sẽ là tiền đề để thực hiện các trách nhiệm khác.

Thiếu trách nhiệm với chính mình sẽ trở thành người mất tư cách, thành gánh nặng cho gia đình và xã hội, đồng thời tự rút ngắn thời gian cuộc đời mình hoặc sống mà thân bại danh liệt, tiếng xấu để đời.

2. Thiếu trách nhiệm với gia đình

Quan hệ gia đình là quan hệ giữa các thành viên gần gũi nhất trong cuộc đời mỗi chúng ta. Sự thiếu trách nhiệm với gia đình có thể dẫn đến sự đổ vỡ gia đình. Làm tốt trách nhiệm gia đình không những cho chúng ta niềm vui mà còn cho ta sức mạnh. Tùy theo vị trí của mỗi người trong quan hệ gia đình, hãy làm tốt trách nhiệm của mình để mỗi tế bào xã hội mạnh thì xã hội sẽ mạnh.

Đấng mày râu nào đang gánh vác công việc quan trọng hãy dành thời gian cần thiết cho gia đình vì gia đình là hậu phương vững chắc khi anh tiến thân và cả khi anh thất thế. Khi anh già yếu, ốm đau không ai chăm sóc anh bằng vợ anh và các con anh!

3. Thiếu trách nhiệm với công việc

Khi người nào đó thiếu trách nhiệm với công việc, người đó thường không nghĩ đến hậu quả. Tùy theo mức độ hậu quả gây ra sẽ phải nhận hình phạt tương ứng. Lúc đó, người ta hối hận, nhưng mọi sự hối hận đều không thay đổi được nhữg gì đáng tiếc đã xảy ra.

4. Thiếu trách nhiệm với xã hội

Trách nhiệm xã hội không trừu tượng mà rất cụ thể. Một số trách nhiệm xã hội đã ghi thành các điều luật hoặc thể hiện trong các văn bản dưới luật. Ai không thực hiện sẽ bị xử phạt theo luật định.

Nhưng bạn có thể không thực hiện một số trách nhiệm xã hội vì chưa có chế tài xử phạt, song bạn cần tự vấn mình là bạn có nên ứng xử như thế không? Mọi người sẽ nghĩ và nói gì về bạn khi bạn chưa thực hiện tốt trách nhiệm xã hội?

Những người thực hiện tốt trách nhiệm xã hội không chỉ là những người tôn trọng pháp luật, tôn trọng dư luận xã hội mà còn là những người có lòng tự trọng cao và hướng tới hoàn thiện nhân cách sống hiện đại.

IV. Khủng hoảng tinh thần

Chữa bệnh khủng hoảng tinh thần được xếp vào loại bệnh khó chữa nhất. Nên phòng bệnh hơn chữa bệnh.

1. Muộn chồng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến các cô gái bị lỡ thì: Do sự khó tính của cha mẹ, do sự đa tình quá mức của bản thân, do đạo đức của bạn trai, do chính các cô gái “cao không tới, thấp không thông”.

Phần lớn những người làm cha làm mẹ đều muốn con cái mình xây dựng gia đình khi đã có việc làm ổn định và chỉ định hướng hôn nhân cho con, không can thiệp sâu. Thực chứng cho thấy rằng khi cha mẹ can thiệp quá sâu vào chuyện hôn nhân của con thường làm cho quan hệ của con với cha mẹ trở nên căng thẳng và đôi khi gây hậu quả dẫn đến ân hận suốt đời.
Nhưng suy cho cùng, mỗi chúng ta cần tự quyết định số phận, hạnh phúc của mình. Chúng ta mang ơn cha mẹ đã sinh thành và dưỡng dục, nhưng cha mẹ già sẽ mất, còn chúng ta vẫn phải tiếp tục cuộc sống của mình.

Đối với những chàng trai đứng đắn, sau khi tìm hiểu bạn gái một thời gian đều thể hiện quan điểm rõ ràng: tình yêu này có dẫn đến hôn nhân không? Nếu dẫn đến hôn nhân thì nói rõ cho bạn gái “lịch trình” kết hôn. Sẽ là thiếu đạo đức trong tình yêu nếu trong thâm tâm người con trai không muốn cưới người con gái nhưng cũng không chia tay người con gái mà chỉ nhập nhằng để kéo dài thời gian “sống thử” không mất “tình phí” đến khi nói lời chia tay thì cô gái đã lỡ thì.

Các cô gái tuổi không còn trẻ cần sáng suốt trong tình yêu, hãy xem người bạn trai yêu thật hay yêu chơi, lợi dụng ta hay thực tâm gắn bó với cuộc đời ta. Hãy tỉnh tảo để chủ động gắn bó hoặc dũng cảm từ bỏ!

Những cô gái hội tụ các yếu tố: Ưa nhìn, tài năng và thu nhập cao đang được nhiều người ngưỡng mộ hãy dành thời gian để yêu và xây dựng gia đình. Tài năng và thu nhập cao rất đáng quý nhưng không phải đã là tất cả, điều quan trọng của người phụ nữ là mái ấm gia đình, duy trì nòi giống và nuôi dạy con cái thành người có ích cho xã hội. Không ai gây trở ngại cho các bạn, các bạn chỉ cần biết dành thời gian đúng mức để yêu, để lựa chọn và quyết định. Nếu không, các bạn sẽ ân hận đấy!

2. Rạn nứt

Nếu cặp nam nữ nào đang yêu nhau mà đã khắc khẩu thì khó dẫn đến hôn nhân, nếu hôn nhân có diễn ra thì ở với nhau cũng không hạnh phúc, không bền vững. Thực tiễn cho thấy nhiều cặp trong thời gian yêu nhau sống rất đẹp, những tháng đầu sau khi lấy nhau sống rất hạnh phúc, nhưng ở với nhau chẳng được bao lâu lại khủng hoảng dẫn đến ly hôn, ly thân, bán ly thân, thậm chí coi nhau như kẻ thù.

Những lời nói phũ phàng đã nói ra không rút lại được. Những việc làm vô lối của người này khiến người khác nhớ lâu. Có người cho rằng phải thắng được người khác, hơn người khác mới thỏa mãn tâm lý.

Người ta phải học cách chia sẻ, cách tha thứ và cách làm đẹp lòng nhau. Dân gian có câu: “Một điều nhịn, chín điều lành”.

Những người có bản lĩnh không đòi hỏi “công bằng” hay “bình đẳng” trong quan hệ vợ chồng, họ rèn luyện để thích nghi, muốn thích nghi người ta phải học cách nhường nhịn và cả cách thua để khắc phục sự khủng hoảng.

3. Quyền lực và cô đơn

Trong số những người có quyền lực có nhiều người chân chính, nhiều người hoàn thành xuất sắc vị trí của mình, được bạn bè ngưỡng mộ, được tổ chức tôn vinh. Nhưng cũng có người lợi dụng chức quyền để kìm hãm người khác, hại người khác. Cũng có người không hại người khác, nhưng lợi dụng chức quyền để làm giàu bất chính, để thỏa mãn lòng tham.

Cuộc đời như có sự bù trừ: Đoạt tiền của người sẽ bị người khác đoạt lại, cha mẹ dùng mưu kế bất chính để lấy tiền của người khác thì con của họ sẽ phá họ đủ kiểu.

Ai cũng muốn thành đạt và được mọi người kính trọng. Nhưng một số người sống ích kỷ, mải mê quyền lực, mải mê làm giàu, ít quan tâm đến gia đình và bạn bè, có điều kiện thuận lợi để thực hiện những hoạt động hướng thiện nhưng không làm. Những người ấy cuối đời sống thật cô đơn, tinh thần khủng hoảng, sức khỏe suy yếu rất nhanh. Lúc ấy, người đó mới thấy nưhnxg thứ đã thu lượm được thật là vô vị! Nhưng lúc ấy, người đó không thể đem những thứ đã thu lượm được để đổi lấy tình bạn, tình người và sự tôn vinh của cộng đồng xã hội.

Suy ngẫm & Lựa chọn - Tập 1: Những điều xã hội không mong muốn

Tập 1: Những điều xã hội không mong muốn

“Thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội không mong muốn để tránh xa hoặc để khắc phục là việc làm có giá trị xã hội rất lớn lao, không thua kém gì thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội mong muốn để phấn đấu thực hiện tốt.”

*****

Mục lục

Lời nói đầu

I. Lười biếng và không nghề nghiệp
1. Cơ hội tốt, dễ bỏ lỡ
2. Cuộc sống không nghề
3. Đổ ít mồ hôi nhưng muốn có nhiều tiền

II. Không hiểu mình
1. Đánh giá cao về mình, chê bai tất cả
2. Không vu cáo người khác không chịu được
3. Chủ quan đánh giá về mình

III. Thiếu trách nhiệm
1. Thiếu trách nhiệm với chính mình
2. Thiếu trách nhiệm với gia đình
3. Thiếu trách nhiệm với công việc
4. Thiếu trách nhiệm với xã hội

IV. Khủng hoảng tinh thần
1. Muộn chồng
2. Rạn nứt
3. Quyền lực và cô đơn

Thay lời kết tập một

*****

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một học sinh hoặc sinh viên lười học và muốn bỏ học, chúng ta sẽ dùng lời lẽ giảng giải để bạn đó hiểu rằng nếu lười học và bỏ học là tự mình làm mất đi cơ hội tốt trong đời. Học tập tuy có vất vả nhưng là cơ hội may mắn của mỗi người, có học vấn thì con đường phía trước mới rộng mở. Cuộc sống sẽ rất khó khăn khi không có nghề nghiệp.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp những người muốn đổ ít mồ hôi nhưng tham vọng kiếm được nhiều tiền của (thông qua ăn trộm, ăn cướp, đánh bạc,...), chúng ta sẽ mạnh dạn khuyên giải người ấy nên từ bỏ sớm những "nghề" đó và cần học lấy một nghề nào đó được xã hội công nhận để có thu nhập ổn định và chính đáng. Ăn trộm, ăn cướp, đánh bạc sớm muộn cũng bị pháp luật trừng trị!

“Tuổi trẻ được học tập là một cơ may để sau này lập nghiệp, để trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. Bạn trẻ ào được gia đình nuông chiều cộng với sự lười biếng của cá nhân dẫn đến bỏ học là đã tự làm mất đi một cơ hội rất tốt trong đời, sau này sẽ ân hận mà mọi sự ân hận đều muộn màng”

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người chuyên đi vu cáo người khác làm niềm vui, chúng ta sẽ mạnh dạn khuyên người ấy rằng trên đời còn có nhiều niềm vui khác lành mạnh hơn và bổ ích hơn như đọc sách, chăm sóc gia đình, tham gia các hoạt động thể thao, văn hoá nghệ thuật, du lịch,…Nếu người đó phản ứng lại, chúng ta có thể nói rõ hơn: Bôi nhọ người khác là bôi nhọ chính mình, không ai tôn trọng kẻ đi bôi nhọ người khác.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người luôn đánh giá cao về mình, chê bai tất cả thì chúng ta từ tốn nói với họ rằng: tự đánh giá về mình thường phiến diện, mang nặng tính chủ quan. Đó là người mắc căn bệnh ảo tưởng về mình mà không biết, sống bằng cái bóng của mình mà không hay!

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người sống thiếu trách nhiệm (với chính mình hoặc thiếu trách nhiệm với gia đình, với công việc, với xã hội), chúng ta cần nói rõ những hậu quả do lối sống thiếu trách nhiệm đem lại, trước hết người đó sẽ thiệt đến bản thân, sau đó bị xã hội coi thường. Trong một số trường hợp cụ thể, thiếu trách nhiệm còn bị tù tội. Trồng cây nào sẽ ăn quả đó.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp những người có hoàn cảnh éo le (những cô gái muộn chồng, những người có hoàn cảnh gia đình rạn nứt, những người có quyền lực lúc đương chức khi về hưu chịu cảnh cô đơn) chúng ta cố gắng tạo ra sự thân thiện với họ, lắng nghe tâm sự của họ. Bạn và tôi đều hiểu rằng trong những hoàn cảnh này sự nỗ lực của chúng ta chỉ có giới hạn. Điều chủ yếu trong thông điệp của chúng ta là chia sẻ cùng họ và khuyên khích họ tự giải quyết một cách sáng suốt nhất, cho dù đã muộn.

Đọc đến đây, có thể bạn đọc hơi buồn về những hiện tượng nêu trên. Nếu bạn đọc buồn thì có nguyên nhân là tập sách mỏng này đã đề cập tới những điều xã hội không mong muốn. Không ai có thể vui được trước những điều ấy cho dù đó chỉ là những hiện tượng không phổ biến và thể hiện mặt trái của xã hội. Chúng ta đã có đủ thời gian để nhận rõ bản chất tốt đẹp của xã hội ta và những thành tựu vĩ đại mà Đảng ta, nhà nước ta, nhân dân ta đã đạt được. Những hiện tượng tiêu cực dù đang diễn ra ở nơi nào đó cũng không đủ để chúng ta mất niềm tin mà là để chúng ta nhận diện được chúng và nỗ lực khắc phục; đồng thời, qua đó chúng ta suy ngẫm và lựa chọn cho mình lối sống tích cực, được xã hội đồng tình và hoan nghênh.

Tập 2: Giữa hai dòng trong- đục

" Phân biệt hai dòng trong- đục trong cuộc sống khá dễ dàng vì chúng vốn mang tính tương phản, như: năng động- trì trệ, trong sạch- vẩn đục, tôn trọng- coi thường, chia sẻ- vô cảm,…Sau khi suy ngẫm, người ta dễ dàng lựa chọn.

Nhưng ranh giới giữa hai dòng trong- đục nhiều khi rất mong manh. Hãy cảnh giác khi nghề nghiệp thường xuyên ở giữa ranh giới ấy."

*****

Mục lục

I. Trì trệ và năng động
1. Biểu hiện của trì trệ
2. Nguyên nhân của trì trệ
3. Khắc phục trì trệ hướng tới năng động

II. Trong sạch và vẩn đục
1. Nghề giáo dục
2. Nghề thầy thuốc
3. Nghề công chức
4. Cuộc sống chưa giàu nhưng có thể sống trong sạch

III. Tôn trọng hay coi thường pháp luật và mỹ tục
1. Tôn trọng pháp luật trước hết giúp cho mình tự do
2. Mọi người đều tôn trọng pháp luật, xã hội sẽ ổn định và phát triển
3. Tôn trọng mỹ tục giúp chúng ta gắn bó với cộng đồng

IV. Vô cảm hay chia sẻ
1. Cần khắc phục sự vô cảm
2. Nhiều nơi đang kêu gọi mỗi chúng ta
3. Sự chia sẻ là một phẩm chất

V. Tự cứu mình hay trông chờ
1. Ý chí vươn lên của mỗi cá nhân đóng vai trò quyết định
2. Tự vươn lên để giảm đi gánh nặng của xã hội
3. Phấn đấu để thoát nghèo

VI. Lựa chọn kiểu làm giàu và cách sống
1. Nghèo để làm cho người ta hèn
2. Mấy kiểu làm giàu và những mục đích làm giàu
3. Nói với con về làm giàu và cách sống

Thay lời kết tập hai

*****

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người thân có tính trì trệ, không chịu hành động, việc gì cũng cho rằng khó khăn hoặc khất lần "để ngày mai " thì chúng ta nói cho người thân ấy cần nhận thức sâu sắc rằng thời gian sống quý hơn vàng, thời gian trôi đi và cơ hội không lặp lại.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu có công việc đến gặp những người sống theo phương châm "đói cho sạch, rách cho thơm ", họ là những thầy giáo, những thầy thuốc, những công chức gương mẫu, chúng ta sẽ học được nhiều phẩm chất tốt đẹp ở họ. Họ là những người được xã hội kính trọng và Nhà nước tôn vinh.

"Có nhiều nhà giáo đã ý thức sâu sắc về nghề nghiệp của mình nên suốt đời tu dưỡng về đạo đức, bồi dưỡng về chuyên môn, đã được Nhà nước và xã hội tôn vinh trở thành tấm gương sáng cho nhiều thế hệ nhà giáo và học sinh, sinh viên noi theo..."
Nhưng cộng đồng xã hội đang cảm nhận thấy họ đang đứng giữa hai dòng trong – đục của kinh tế thị trường nên mong đợi trong nghề thầy giáo, nghề thầy thuốc, nghề công chức cần sớm giảm thiểu những tiêu cực đang hiện hữu. Nền kinh tế thị trường của đất nước sẽ tiếp tục phát triển, nhưng cộng đồng xã hội mong muốn quan hệ giữa thầy với trò, giữa bác sĩ với bệnh nhân, giữa công chức với công dân không bị mặt trái của thị trường làm méo mó.

Bạn và tôi đều hiểu rằng khi sống bằng nền tảng của truyền thống văn hoá dân tộc, cuộc sống của một bộ phận xã hội chưa giàu nhưng vẫn có thể sống trong sạch.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều nhận thức sâu sắc rằng tôn trọng pháp luật trước hết giúp cho mình tự do, trong xã hội mọi người đều tôn trọng pháp luật thì xã hội sẽ ổn định và phát triển.

Đồng thời, bạn và tôi đều cần luật và thực hiện tốt mỹ tục để giúp chúng ta gắn bó hơn nữa với cộng đồng.

Trong số những thương binh, bệnh binh và trong số những người khuyết tật bẩm sinh có nhiều người giàu nghị lực, không ngừng vươn lên vượt qua những khó khăn trong cuộc sống... Thành công của họ là một thành công vĩ đại.
Ngày hôm nay, bạn và tôi đều thừa nhận rằng người ta không có khả năng lựa chọn bố mẹ và nơi sinh ra, cho nên ngay từ khi sinh ra chúng ta đã chịu những sự bất bình đẳng. Mặc dù vậy, một số người dù không có được may mắn ngay từ khi mới sinh ra, song bằng ý chí của cá nhân và sự hỗ trợ của xã hội, họ đã phấn đấu để thoát nghèo. Đồng thời có một số người có khuyết tật bẩm sinh hoặc thương bệnh bình đã không ngừng phấn đấu vươn lên để sống có ích cho gia đình và xã hội. Họ là những tâm gương sáng, là những người rất đáng kính trọng trong xã hội.

Bạn và tôi đều hiểu bằng, có những người xuất thân đã nghèo khó, lập nghiệp từ hai bàn tay trắng những cuối đời có nhiều thành công nhờ ý chí vươn lên không ngừng. Trong khi đó, có những người xuất thân trong các gia đình giàu có, được thừa trưởng danh tiếng và tài sản của gia đình nhưng cuối đời phá sản, hai bàn tay trắng do ỷ lại, ham chơi, lười giêng. Đời công bằng đến trớ trêu!

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng trong cuộc sống luôn tồn tại sự phân tầng giàu - nghèo và tiềm ẩn những sự rủi ro. Cộng đồng xã hội đang kêu gọi chúng ta "Nôi vòng tay lớn " hỗ trợ người nghèo và những hoàn cảnh rủi ro, góp phần khắc phục hậu quả của chiến tranh, của thiên tai.

Cộng đồng xã hội đang lên án sự vô cảm, đồng thời khẳng định sự đồng cảm và chia sẻ là một phẩm chất tốt đẹp tạo nên sức mạnh của cộng đồng xã hội.

Ngày hôm nay bạn và tôi đều thừa nhận rằng nghèo dễ làm cho người ta hèn, nên không những cần phải thoát nghèo mà còn cần phải làm giàu để rửa cái nhục của sự nghèo hèn một thời. Bạn và tôi hiểu rằng dân giàu là tiền đề để nước mạnh, mọi người đều có cơ hội làm giàu, nhưng phải hiểu rõ mục đích làm giàu, lựa chọn kiểu làm giàu và cách sống cho phù hợp với sự mong đợi của xã hội. Không nên làm giàu bằng bất cứ giá nào. Giàu mà gia đình đổ vỡ, giàu mà ngồi bóc lịch trong tù thì sự làm giàu đó đã phải trả một cái giá quá đắt.

Hai dòng trong - đục vốn có trong cuộc sống, đặc biệt ở nền kinh tế thị trường, ranh giới giữa trong và đục, giữa tích cực và tiêu cực rất mong manh. Sau khi suy ngẫm cẩn thận và lựa chọn đúng đắn, chúng ta có thể sống "đói cho sạch rách cho thơm", hoặc cao hơn là "không chỉ giàu mà còn sang".

Tập 3: Con đường đi đến những vòng nguyệt quế

" Đường đi đến những vòng nguyệt quế phải vượt qua rất nhiều thử thách, gian khổ. Trước hết phải đấu tranh với chính mình, phải thắng được những kẻ thù trong bản thân mình. Sau đó phải thắng được những trở ngại xã hội, chứng minh được rằng mình không phải là người tầm thường mà là người sống có khát vọng, có trí tuệ, có ích cho cộng đồng.

Tất cả những ai chịu rèn luyện, có tài có đức, vượt qua được thử thách của cuộc đời để thành đạt đều được cộng đồng xã hội chào đón, tôn vinh"

*****

Mục lục

I. Tự cởi trói mình
1. Khắc phục tính bảo thủ
2. Khắc phục sự tự hài lòng và tính tự mãn
3. Tự cởi trói cho mình là điều khó khăn nhưng rất cần thiết

II. Cần thay đổi về sự đòi hỏi và đánh giá về mình
1. Đòi hỏi về sự giúp đỡ
2. Đòi hỏi về sự đổi mới
3. Xã hội đánh giá về mình sẽ khách quan hơn

III. Học cách tôn trọng và biết ơn
1. Tôn trọng người khác chính là biết tôn trọng mình
2. Xây dựng lòng biết ơn giúp chúng ta hướng thiện
3. Học cách quý trọng những gì đang có

IV. Phát triển nhân cách và tư duy phản biện
1. Tư duy phản biện và phản biện chính sách
2. Phản biện lần ba vẫn chỉ ra nhược điểm
3. Sáng tạo và đổi mới không ngừng
4. Phát triển nhân cách con người trong xã hội hiện đại

V. Thời gian và cuộc đời hữu ích
1. Không phải chỉ sống cho mình
2. Cống hiến là một hành động tích cực
3. Nói về một con người không phải chỉ lúc người đó còn sống
4. Thời hiện tại mỗi chúng ta có thể còn làm được nhiều việc

Thay lời kết tập ba

*****

Ngày hôm nay, bạn và tôi cùng hiểu rằng tính tự mãn, tính bảo thủ, tính hiếu thắng đã làm hạn chế sự thành đạt của mỗi người. Cần đầu tranh với chính mình để tự cởi trói mình khỏi tính tự mãn, tính bảo thủ, tính hiếu thắng. Tự cởi trói mình là điều khó khăn nhưng rất cần thiết.

Mỗi chúng ta đều mang trên vai gánh nặng nhưng khoản nợ xã hội và có lẽ không bao giờ chúng ta trả hết được mỗi khi chúng ta suy nghĩ nghiêm túc và có tinh thần hướng thiện...

Bạn và tôi cùng hiểu rằng xã hội sẽ tiếp tục đổi mới sâu rộng hơn nếu mỗi chúng ta tự đổi mới mình. Chúng ta không nên đòi hỏi xã hội tiếp tục đổi mới và phát triển còn chính mình thì cứ sống cũ như xưa.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng tự đánh giá về mình sẽ là chủ quan, phiến diện. Hãy để xã hội đánh giá về mình sẽ khách quan hơn.

Ngày hôm nay, bạn và tôi thấy rằng có nhiều điều còn cần phải học như học cách tôn trọng và biết ơn người khác đã giúp đỡ mình. Tôn trọng người khác chính là tự tôn trọng mình. Chúng ta cũng cần phải biết nói lời "cảm ơn" hay "xin lỗi" đúng lúc. Xây dựng lòng biết ơn người khác và biết ơn xã hội sẽ giúp chúng ta hướng thiện.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều nhận thức rằng vạn vật và con người đều chưa hoàn thiện. Ngọc còn có vết, con người còn sống và làm việc còn có khuyết điểm. Tư duy phản biện giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện: Nhận ra điều tốt và nhận ra cả những điều chưa tốt để hướng tới sự hoàn thiện.

Tư duy phản biện phải dưa trên cơ sở tư duy độc lập, sáng tạo và phải xuất phát tự động cơ xây dựng. Tư duy phản biện không phản bác hoàn toàn tư duy thông thường mà bổ sung cho tư duy thông thường, làm cho tư duy của chúng ta phong phú hơn, toàn diện hơn, khoa học hơn.

Xã hội sẽ tiếp tục đổi mới sâu rộng hơn nếu mỗi thành viên trong xã hội tự đổi mới mình. Mỗi thành viên xã hội sẽ không nên đòi hỏi xã hội tiếp tục đổi mới và phát triển còn mình thì bảo thủ, trì trệ
Ngày hôm nay, bạn và tôi cùng nhận thức rằng để bảo đảm chất lượng của chính sách cần có sự phản biện xã hội đối với các dự thảo chính sách lớn trước khi ban hành. Một chính sách sai lầm có thể gây hậu quả xấu cho xã hội trong nhiều năm và phải mất nhiều năm tiếp theo mới khắc phục được. Một chính sách quan trọng, trong đó thể hiện là những giải pháp mạnh sẽ giúp cho xã hội vượt qua được khủng hoảng kinh tế - xã hội hoặc có thể giúp cho xã hội phát triển đột biến trong một thời gian ngắn mà lẽ ra phải mất một thời gian dài mới đạt được kết quả như vậy.

Ngày hôm nay, bạn và tôi cùng hiểu rằng đổi mới gắn liền với sáng tạo. Nhưng sáng tạo sau một thời gian sẽ bị lạc hậu, do vậy phải sáng tạo và đổi mới không ngừng mới đáp ứng yêu cầu của sự phát triển liên tục và vững chắc cho cá nhân và xã hội.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng dân tộc ta đã có những người con ưu tú không sợ khó khăn, gian khổ, nguy hiểm, khi cần thiết sẵn sàng hi sinh cả tính mạng của mình để thực hiện lí tưởng cao đẹp. Cuộc sống của họ đã thuộc về dân tộc, thuộc về tổ chức. Họ sống mãi trong trái tim mỗi chúng ta.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng trong xã hội có nhiều người không chỉ sống cho mình mà còn sống cho cộng đồng xã hội. Những người đó lấy sự công kiên làm niềm vui, tuỳ theo điều kiện mà công hiến. Cộng đồng xã hội đang mong đợi có nhiều người như thế và đã sẵn sàng trao những vòng nguyệt quế cho họ.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng tuổi thọ là một tiêu chí quan trọng của một con người, nhưng tiêu chí quan trọng hơn là trong thời gian sống (cuộc sống có thể dài có thể ngắn) người đó đã làm được bao nhiêu việc có ích? Xã hội đánh giá về người đó như thế nào khi người đó còn sống và cả khi trái tim người đó đã ngừng đập?

Ngày hôm nay, bạn và tôi còn làm được rất nhiều việc có ích. Phương châm của chúng ta là việc gì có ích thì ta làm ngay không khất lần "để ngày mai" vì sau mỗi ngày lại có ngày mai. Chúng ta cần thực sự là những người năng động trong tư duy và hành động, sáng tạo và đổi mới không ngừng để đem lại lợi ích cho cá nhân và góp phần thúc đẩy phát triển xã hội, phát triển tinh thần tự tôn dân tộc.

Suy ngẫm & Lựa chọn - 1

Lời nói đầu

Tôi viết cuốn sách này xuất phát từ nhiều cuộc giao lưu giữa tôi với một số bạn trẻ thuộc thế hệ 7X và 8X, trong đó có một số là sinh viên cũ của tôi. Nhiều người trong số họ bước đầu đã có những thành đạt, sống có trách nhiệm và ham học hỏi. Các bạn trẻ đó và tôi thuộc hai thế hệ nhưng giữa chúng tôi có nhiều sự đồng cảm có thể cùng chia sẻ. Tôi vinh dự được các bạn trẻ đó coi tôi như người bạn tâm giao, còn tôi thực tâm rất trân trọng những phẩm chất của họ nên chúng tôi thường trao đổi với nhau nhiều vấn đề xã hội theo cách tiếp cận Xã hội học và Tâm lí học.

Những vấn đề xã hội mà chúng tôi quan tâm nhiều là mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội. Các bạn trẻ đó (đang là những người sống tích cực) cứ trăn trở về những hiện tượng xã hội còn đang hiện hữu, như: sự lười biếng, bỏ học, sự trì trệ, sống không nghề nghiệp, sống không hiểu bản thân mình, sống thiếu trách nhiệm, rạn nứt gia đình, quyền lực và cô đơn,... Họ còn đặt ra các vấn đề: có thể sống “đói cho sạch, rách cho thơm” được không? Tôn trọng pháp luật và mĩ tục có làm mất tự do cá nhân không? Người ta có thể tự cứu lấy mình không? Sống vô cảm và sống đồng cảm thì mất gì, được gì? Các kiểu làm giàu và mục đích làm giàu? Các bạn trẻ và tôi mất nhiều thời gian hơn cả mỗi khi đàm luận các vấn đề : Làm thế nào để tự cởi trói mình? Đánh giá về mình thế nào cho đúng? Người ta cần sống như thế nào khi có quyền lực, khi đã giàu có? Cần học cách tôn trọng và biết ơn như thế nào? Vạn vật trên thế gian này đã hoàn thiện hay chưa? Phương pháp tư duy phản biện đem lại lợi ích gì cho cá nhân và xã hội? Sáng tạo và đổi mới không ngừng giúp cho sự phát triển cá nhân và xã hội như thế nào? Người ta sống cho mình hay còn vì những khát vọng cao đẹp? Nên tư duy và hành động thế nào trong thời gian sống? Nói đến một con người chỉ khi người đó còn sống hay cả sau khi trái tim người đó đã ngừng đập?

Sau những lần trò chuyện, các bạn trẻ đã thể hiện sự tâm đắc những vấn đề nêu trên và gợi ý tôi nên viết thành sách. Bộ sách gồm 3 tập, mỗi tập có từ bốn đến sáu chuyên đề, mỗi chuyên đề có từ ba đến bốn mục, kết thúc mỗi mục đều có lời bình.

Nhân đây, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến thạc sĩ Bùi Trọng Dân - phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Bê tông Readymix là người đầu tiên trong nhóm các bạn trẻ đã gợi ý tôi viết bộ sách này. Đặc biệt, tôi chân thành cảm ơn GS.TS. Đỗ Hoàng Toàn - nguyên Trưởng khoa Khoa học quản lí, trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội đã giành thời gian đọc bản thảo bộ sách này và cho những nhận xét quý báu.

Tôi tự nhận thức rằng bộ sách này chỉ là một sản phẩm hướng tới sự hoàn thiện chứ chưa phải là một sản phẩm đã hoàn thiện. Đặc điểm của bộ sách này được viết theo cách tiếp cận của cá nhân, đồng thời tác giả chưa đề cập và phân tích một số hiện tượng xã hội khác mà bạn đọc có thể quan tâm. Rất mong được bạn đọc chân thành góp ý để tác giả có điều kiện hoàn thiện hơn.

Tác giả Bùi Tiến Quý

Giới thiệu của Nhà xuất bản

Quá trình hình thành và hoàn thiện nhân cách của mỗi người gắn liền với môi trường gia đình, nhà trường và xã hội. Xây dựng nhân cách sống cho học sinh, sinh viên nhằm đáp ứng đòi hỏi của sự phát triển xã hội đang là một trong những mục tiêu quan trọng của ngành Giáo dục và Đào tạo.

Tuy nhiên, sự hình thành và phát triển nhân cách con người còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như sự giáo dục của gia đình, sự định hướng của xã hội và ý chí tự rèn luyện của bản thân. Việt Nam đang tiếp tục công cuộc đổi mới, đang trên lộ trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới và đang từng bước xác lập vị trí xứng đáng của dân tộc Việt Nam trong cộng đồng quốc tế. Trên lộ trình này, mỗi người Việt Nam đã bộc lộ khá đầy đủ những ưu điểm và nhược điểm, những mặt tích cực và tiêu cực, những vấn đề phải tiếp tục phấn đấu hướng tới hoàn thiện. Để tiến lên phía trước, yêu cầu khách quan đòi hỏi mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ cần sáng tạo và đổi mới không ngừng, năng động trong tư duy và tích cực trong hành động để đem lại lợi ích cho cá nhân, cho cộng đồng xã hội và cho sự vẻ vang của dân tộc.

Quá trình tiến lên bao giờ cũng gặp những lực cản - lực cản trong mỗi con người và lực cản bên ngoài mỗi con người - nhưng trước hết phải khắc phục lực cản ngay trong mỗi con người. Trong mỗi con người, ngoài ưu điểm là chủ yếu, thường có những nhược điểm thể hiện ở mức độ khác nhau và ở khía cạnh khác nhau. Bằng cách tiếp cận xã hội học và tâm lí học, PGS. TS. Bùi Tiến Quý - nguyên giảng viên cao cấp, Học viện Hành chính (Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh) đã biên soạn bộ sách "Suy ngẫm và lựa chọn " nhằm góp phần nhỏ cho sự hoàn thiện nhân cách con người Việt Nam trong xã hội hiện đại. Bộ sách gồm 3 tập:

Tập 1 : Những điều xã hội không mong muốn
Tập 2: Giữa hai dòng trong - đục
Tập 3: Con đường đi đến những vòng nguyệt quê

Ba tập của bộ sách được tác giả phát triển theo logíc về nội dung, mang tính suy ngẫm đan xen giữa quá khứ - hiện tại - tương lai trong mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội, được thể hiện bằng ngôn ngữ giản dị, kết hợp giữa nêu hiện tượng xã hội với phân tích và bình luận. Bộ sách mang hơi thở thời đại và có nhiều triết lí ẩn dụ.

Bạn đọc có thể suy ngẫm về các hiện tượng xã hội, các nhân vật và các lời bình trong sách để lựa chọn cách tư duy và hành động. Những vòng nguyệt quế đang ở phía trước và cộng đồng xã hội sẵn sàng trao tặng cho tất cả những ai xứng đáng.

Đối tượng của cuốn sách có thể rộng rãi, không phân biệt nghề nghiệp và độ tuổi, phục vụ tất cả những ai muốn khám phá bản thân, khám phá những hiện tượng xã hội để hướng tới sự hoàn thiện nhân cách trong quan hệ với gia đình, nhà trường, nơi làm việc và xã hội.

Tư tưởng chủ đạo của cuốn sách: Nhân cách con người Việt Nam trong xã hội hiện đại cần được xây dựng trên nền tảng tốt đẹp của văn hoá dân tộc trong quá trình đấu tranh để thoát nghèo, trong nỗ lực phấn đấu để làm giàu, trong sự hướng thiện và phát triển tinh thần đoàn kết cộng đồng và tinh thần tự tôn dân tộc.

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Tập 1: Những điều xã hội không mong muốn

“Thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội không mong muốn để tránh xa hoặc để khắc phục là việc làm có giá trị xã hội rất lớn lao, không thua kém gì thấu hiểu sâu sắc những điều xã hội mong muốn để phấn đấu thực hiện tốt.”

*****

Mục lục

Lời nói đầu

I. Lười biếng và không nghề nghiệp
1. Cơ hội tốt, dễ bỏ lỡ
2. Cuộc sống không nghề
3. Đổ ít mồ hôi nhưng muốn có nhiều tiền

II. Không hiểu mình
1. Đánh giá cao về mình, chê bai tất cả
2. Không vu cáo người khác không chịu được
3. Chủ quan đánh giá về mình

III. Thiếu trách nhiệm
1. Thiếu trách nhiệm với chính mình
2. Thiếu trách nhiệm với gia đình
3. Thiếu trách nhiệm với công việc
4. Thiếu trách nhiệm với xã hội

IV. Khủng hoảng tinh thần
1. Muộn chồng
2. Rạn nứt
3. Quyền lực và cô đơn

Thay lời kết tập một

*****

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một học sinh hoặc sinh viên lười học và muốn bỏ học, chúng ta sẽ dùng lời lẽ giảng giải để bạn đó hiểu rằng nếu lười học và bỏ học là tự mình làm mất đi cơ hội tốt trong đời. Học tập tuy có vất vả nhưng là cơ hội may mắn của mỗi người, có học vấn thì con đường phía trước mới rộng mở. Cuộc sống sẽ rất khó khăn khi không có nghề nghiệp.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp những người muốn đổ ít mồ hôi nhưng tham vọng kiếm được nhiều tiền của (thông qua ăn trộm, ăn cướp, đánh bạc,...), chúng ta sẽ mạnh dạn khuyên giải người ấy nên từ bỏ sớm những "nghề" đó và cần học lấy một nghề nào đó được xã hội công nhận để có thu nhập ổn định và chính đáng. Ăn trộm, ăn cướp, đánh bạc sớm muộn cũng bị pháp luật trừng trị!

“Tuổi trẻ được học tập là một cơ may để sau này lập nghiệp, để trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. Bạn trẻ ào được gia đình nuông chiều cộng với sự lười biếng của cá nhân dẫn đến bỏ học là đã tự làm mất đi một cơ hội rất tốt trong đời, sau này sẽ ân hận mà mọi sự ân hận đều muộn màng”

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người chuyên đi vu cáo người khác làm niềm vui, chúng ta sẽ mạnh dạn khuyên người ấy rằng trên đời còn có nhiều niềm vui khác lành mạnh hơn và bổ ích hơn như đọc sách, chăm sóc gia đình, tham gia các hoạt động thể thao, văn hoá nghệ thuật, du lịch,…Nếu người đó phản ứng lại, chúng ta có thể nói rõ hơn: Bôi nhọ người khác là bôi nhọ chính mình, không ai tôn trọng kẻ đi bôi nhọ người khác.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người luôn đánh giá cao về mình, chê bai tất cả thì chúng ta từ tốn nói với họ rằng: tự đánh giá về mình thường phiến diện, mang nặng tính chủ quan. Đó là người mắc căn bệnh ảo tưởng về mình mà không biết, sống bằng cái bóng của mình mà không hay!

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người sống thiếu trách nhiệm (với chính mình hoặc thiếu trách nhiệm với gia đình, với công việc, với xã hội), chúng ta cần nói rõ những hậu quả do lối sống thiếu trách nhiệm đem lại, trước hết người đó sẽ thiệt đến bản thân, sau đó bị xã hội coi thường. Trong một số trường hợp cụ thể, thiếu trách nhiệm còn bị tù tội. Trồng cây nào sẽ ăn quả đó.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp những người có hoàn cảnh éo le (những cô gái muộn chồng, những người có hoàn cảnh gia đình rạn nứt, những người có quyền lực lúc đương chức khi về hưu chịu cảnh cô đơn) chúng ta cố gắng tạo ra sự thân thiện với họ, lắng nghe tâm sự của họ. Bạn và tôi đều hiểu rằng trong những hoàn cảnh này sự nỗ lực của chúng ta chỉ có giới hạn. Điều chủ yếu trong thông điệp của chúng ta là chia sẻ cùng họ và khuyên khích họ tự giải quyết một cách sáng suốt nhất, cho dù đã muộn.

Đọc đến đây, có thể bạn đọc hơi buồn về những hiện tượng nêu trên. Nếu bạn đọc buồn thì có nguyên nhân là tập sách mỏng này đã đề cập tới những điều xã hội không mong muốn. Không ai có thể vui được trước những điều ấy cho dù đó chỉ là những hiện tượng không phổ biến và thể hiện mặt trái của xã hội. Chúng ta đã có đủ thời gian để nhận rõ bản chất tốt đẹp của xã hội ta và những thành tựu vĩ đại mà Đảng ta, nhà nước ta, nhân dân ta đã đạt được. Những hiện tượng tiêu cực dù đang diễn ra ở nơi nào đó cũng không đủ để chúng ta mất niềm tin mà là để chúng ta nhận diện được chúng và nỗ lực khắc phục; đồng thời, qua đó chúng ta suy ngẫm và lựa chọn cho mình lối sống tích cực, được xã hội đồng tình và hoan nghênh.

Tập 2: Giữa hai dòng trong- đục

" Phân biệt hai dòng trong- đục trong cuộc sống khá dễ dàng vì chúng vốn mang tính tương phản, như: năng động- trì trệ, trong sạch- vẩn đục, tôn trọng- coi thường, chia sẻ- vô cảm,…Sau khi suy ngẫm, người ta dễ dàng lựa chọn.

Nhưng ranh giới giữa hai dòng trong- đục nhiều khi rất mong manh. Hãy cảnh giác khi nghề nghiệp thường xuyên ở giữa ranh giới ấy."

*****

Mục lục

I. Trì trệ và năng động
1. Biểu hiện của trì trệ
2. Nguyên nhân của trì trệ
3. Khắc phục trì trệ hướng tới năng động

II. Trong sạch và vẩn đục
1. Nghề giáo dục
2. Nghề thầy thuốc
3. Nghề công chức
4. Cuộc sống chưa giàu nhưng có thể sống trong sạch

III. Tôn trọng hay coi thường pháp luật và mỹ tục
1. Tôn trọng pháp luật trước hết giúp cho mình tự do
2. Mọi người đều tôn trọng pháp luật, xã hội sẽ ổn định và phát triển
3. Tôn trọng mỹ tục giúp chúng ta gắn bó với cộng đồng

IV. Vô cảm hay chia sẻ
1. Cần khắc phục sự vô cảm
2. Nhiều nơi đang kêu gọi mỗi chúng ta
3. Sự chia sẻ là một phẩm chất

V. Tự cứu mình hay trông chờ
1. Ý chí vươn lên của mỗi cá nhân đóng vai trò quyết định
2. Tự vươn lên để giảm đi gánh nặng của xã hội
3. Phấn đấu để thoát nghèo

VI. Lựa chọn kiểu làm giàu và cách sống
1. Nghèo để làm cho người ta hèn
2. Mấy kiểu làm giàu và những mục đích làm giàu
3. Nói với con về làm giàu và cách sống

Thay lời kết tập hai

*****

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu gặp một người thân có tính trì trệ, không chịu hành động, việc gì cũng cho rằng khó khăn hoặc khất lần "để ngày mai " thì chúng ta nói cho người thân ấy cần nhận thức sâu sắc rằng thời gian sống quý hơn vàng, thời gian trôi đi và cơ hội không lặp lại.

Ngày hôm nay, bạn và tôi nếu có công việc đến gặp những người sống theo phương châm "đói cho sạch, rách cho thơm ", họ là những thầy giáo, những thầy thuốc, những công chức gương mẫu, chúng ta sẽ học được nhiều phẩm chất tốt đẹp ở họ. Họ là những người được xã hội kính trọng và Nhà nước tôn vinh.

"Có nhiều nhà giáo đã ý thức sâu sắc về nghề nghiệp của mình nên suốt đời tu dưỡng về đạo đức, bồi dưỡng về chuyên môn, đã được Nhà nước và xã hội tôn vinh trở thành tấm gương sáng cho nhiều thế hệ nhà giáo và học sinh, sinh viên noi theo..."
Nhưng cộng đồng xã hội đang cảm nhận thấy họ đang đứng giữa hai dòng trong – đục của kinh tế thị trường nên mong đợi trong nghề thầy giáo, nghề thầy thuốc, nghề công chức cần sớm giảm thiểu những tiêu cực đang hiện hữu. Nền kinh tế thị trường của đất nước sẽ tiếp tục phát triển, nhưng cộng đồng xã hội mong muốn quan hệ giữa thầy với trò, giữa bác sĩ với bệnh nhân, giữa công chức với công dân không bị mặt trái của thị trường làm méo mó.

Bạn và tôi đều hiểu rằng khi sống bằng nền tảng của truyền thống văn hoá dân tộc, cuộc sống của một bộ phận xã hội chưa giàu nhưng vẫn có thể sống trong sạch.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều nhận thức sâu sắc rằng tôn trọng pháp luật trước hết giúp cho mình tự do, trong xã hội mọi người đều tôn trọng pháp luật thì xã hội sẽ ổn định và phát triển.

Đồng thời, bạn và tôi đều cần luật và thực hiện tốt mỹ tục để giúp chúng ta gắn bó hơn nữa với cộng đồng.

Trong số những thương binh, bệnh binh và trong số những người khuyết tật bẩm sinh có nhiều người giàu nghị lực, không ngừng vươn lên vượt qua những khó khăn trong cuộc sống... Thành công của họ là một thành công vĩ đại.
Ngày hôm nay, bạn và tôi đều thừa nhận rằng người ta không có khả năng lựa chọn bố mẹ và nơi sinh ra, cho nên ngay từ khi sinh ra chúng ta đã chịu những sự bất bình đẳng. Mặc dù vậy, một số người dù không có được may mắn ngay từ khi mới sinh ra, song bằng ý chí của cá nhân và sự hỗ trợ của xã hội, họ đã phấn đấu để thoát nghèo. Đồng thời có một số người có khuyết tật bẩm sinh hoặc thương bệnh bình đã không ngừng phấn đấu vươn lên để sống có ích cho gia đình và xã hội. Họ là những tâm gương sáng, là những người rất đáng kính trọng trong xã hội.

Bạn và tôi đều hiểu bằng, có những người xuất thân đã nghèo khó, lập nghiệp từ hai bàn tay trắng những cuối đời có nhiều thành công nhờ ý chí vươn lên không ngừng. Trong khi đó, có những người xuất thân trong các gia đình giàu có, được thừa trưởng danh tiếng và tài sản của gia đình nhưng cuối đời phá sản, hai bàn tay trắng do ỷ lại, ham chơi, lười giêng. Đời công bằng đến trớ trêu!

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng trong cuộc sống luôn tồn tại sự phân tầng giàu - nghèo và tiềm ẩn những sự rủi ro. Cộng đồng xã hội đang kêu gọi chúng ta "Nôi vòng tay lớn " hỗ trợ người nghèo và những hoàn cảnh rủi ro, góp phần khắc phục hậu quả của chiến tranh, của thiên tai.

Cộng đồng xã hội đang lên án sự vô cảm, đồng thời khẳng định sự đồng cảm và chia sẻ là một phẩm chất tốt đẹp tạo nên sức mạnh của cộng đồng xã hội.

Ngày hôm nay bạn và tôi đều thừa nhận rằng nghèo dễ làm cho người ta hèn, nên không những cần phải thoát nghèo mà còn cần phải làm giàu để rửa cái nhục của sự nghèo hèn một thời. Bạn và tôi hiểu rằng dân giàu là tiền đề để nước mạnh, mọi người đều có cơ hội làm giàu, nhưng phải hiểu rõ mục đích làm giàu, lựa chọn kiểu làm giàu và cách sống cho phù hợp với sự mong đợi của xã hội. Không nên làm giàu bằng bất cứ giá nào. Giàu mà gia đình đổ vỡ, giàu mà ngồi bóc lịch trong tù thì sự làm giàu đó đã phải trả một cái giá quá đắt.

Hai dòng trong - đục vốn có trong cuộc sống, đặc biệt ở nền kinh tế thị trường, ranh giới giữa trong và đục, giữa tích cực và tiêu cực rất mong manh. Sau khi suy ngẫm cẩn thận và lựa chọn đúng đắn, chúng ta có thể sống "đói cho sạch rách cho thơm", hoặc cao hơn là "không chỉ giàu mà còn sang".

Tập 3: Con đường đi đến những vòng nguyệt quế

" Đường đi đến những vòng nguyệt quế phải vượt qua rất nhiều thử thách, gian khổ. Trước hết phải đấu tranh với chính mình, phải thắng được những kẻ thù trong bản thân mình. Sau đó phải thắng được những trở ngại xã hội, chứng minh được rằng mình không phải là người tầm thường mà là người sống có khát vọng, có trí tuệ, có ích cho cộng đồng.

Tất cả những ai chịu rèn luyện, có tài có đức, vượt qua được thử thách của cuộc đời để thành đạt đều được cộng đồng xã hội chào đón, tôn vinh"

*****

Mục lục

I. Tự cởi trói mình
1. Khắc phục tính bảo thủ
2. Khắc phục sự tự hài lòng và tính tự mãn
3. Tự cởi trói cho mình là điều khó khăn nhưng rất cần thiết

II. Cần thay đổi về sự đòi hỏi và đánh giá về mình
1. Đòi hỏi về sự giúp đỡ
2. Đòi hỏi về sự đổi mới
3. Xã hội đánh giá về mình sẽ khách quan hơn

III. Học cách tôn trọng và biết ơn
1. Tôn trọng người khác chính là biết tôn trọng mình
2. Xây dựng lòng biết ơn giúp chúng ta hướng thiện
3. Học cách quý trọng những gì đang có

IV. Phát triển nhân cách và tư duy phản biện
1. Tư duy phản biện và phản biện chính sách
2. Phản biện lần ba vẫn chỉ ra nhược điểm
3. Sáng tạo và đổi mới không ngừng
4. Phát triển nhân cách con người trong xã hội hiện đại

V. Thời gian và cuộc đời hữu ích
1. Không phải chỉ sống cho mình
2. Cống hiến là một hành động tích cực
3. Nói về một con người không phải chỉ lúc người đó còn sống
4. Thời hiện tại mỗi chúng ta có thể còn làm được nhiều việc

Thay lời kết tập ba

*****

Ngày hôm nay, bạn và tôi cùng hiểu rằng tính tự mãn, tính bảo thủ, tính hiếu thắng đã làm hạn chế sự thành đạt của mỗi người. Cần đầu tranh với chính mình để tự cởi trói mình khỏi tính tự mãn, tính bảo thủ, tính hiếu thắng. Tự cởi trói mình là điều khó khăn nhưng rất cần thiết.

Mỗi chúng ta đều mang trên vai gánh nặng nhưng khoản nợ xã hội và có lẽ không bao giờ chúng ta trả hết được mỗi khi chúng ta suy nghĩ nghiêm túc và có tinh thần hướng thiện...

Bạn và tôi cùng hiểu rằng xã hội sẽ tiếp tục đổi mới sâu rộng hơn nếu mỗi chúng ta tự đổi mới mình. Chúng ta không nên đòi hỏi xã hội tiếp tục đổi mới và phát triển còn chính mình thì cứ sống cũ như xưa.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng tự đánh giá về mình sẽ là chủ quan, phiến diện. Hãy để xã hội đánh giá về mình sẽ khách quan hơn.

Ngày hôm nay, bạn và tôi thấy rằng có nhiều điều còn cần phải học như học cách tôn trọng và biết ơn người khác đã giúp đỡ mình. Tôn trọng người khác chính là tự tôn trọng mình. Chúng ta cũng cần phải biết nói lời "cảm ơn" hay "xin lỗi" đúng lúc. Xây dựng lòng biết ơn người khác và biết ơn xã hội sẽ giúp chúng ta hướng thiện.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều nhận thức rằng vạn vật và con người đều chưa hoàn thiện. Ngọc còn có vết, con người còn sống và làm việc còn có khuyết điểm. Tư duy phản biện giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện: Nhận ra điều tốt và nhận ra cả những điều chưa tốt để hướng tới sự hoàn thiện.

Tư duy phản biện phải dưa trên cơ sở tư duy độc lập, sáng tạo và phải xuất phát tự động cơ xây dựng. Tư duy phản biện không phản bác hoàn toàn tư duy thông thường mà bổ sung cho tư duy thông thường, làm cho tư duy của chúng ta phong phú hơn, toàn diện hơn, khoa học hơn.

Xã hội sẽ tiếp tục đổi mới sâu rộng hơn nếu mỗi thành viên trong xã hội tự đổi mới mình. Mỗi thành viên xã hội sẽ không nên đòi hỏi xã hội tiếp tục đổi mới và phát triển còn mình thì bảo thủ, trì trệ
Ngày hôm nay, bạn và tôi cùng nhận thức rằng để bảo đảm chất lượng của chính sách cần có sự phản biện xã hội đối với các dự thảo chính sách lớn trước khi ban hành. Một chính sách sai lầm có thể gây hậu quả xấu cho xã hội trong nhiều năm và phải mất nhiều năm tiếp theo mới khắc phục được. Một chính sách quan trọng, trong đó thể hiện là những giải pháp mạnh sẽ giúp cho xã hội vượt qua được khủng hoảng kinh tế - xã hội hoặc có thể giúp cho xã hội phát triển đột biến trong một thời gian ngắn mà lẽ ra phải mất một thời gian dài mới đạt được kết quả như vậy.

Ngày hôm nay, bạn và tôi cùng hiểu rằng đổi mới gắn liền với sáng tạo. Nhưng sáng tạo sau một thời gian sẽ bị lạc hậu, do vậy phải sáng tạo và đổi mới không ngừng mới đáp ứng yêu cầu của sự phát triển liên tục và vững chắc cho cá nhân và xã hội.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng dân tộc ta đã có những người con ưu tú không sợ khó khăn, gian khổ, nguy hiểm, khi cần thiết sẵn sàng hi sinh cả tính mạng của mình để thực hiện lí tưởng cao đẹp. Cuộc sống của họ đã thuộc về dân tộc, thuộc về tổ chức. Họ sống mãi trong trái tim mỗi chúng ta.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng trong xã hội có nhiều người không chỉ sống cho mình mà còn sống cho cộng đồng xã hội. Những người đó lấy sự công kiên làm niềm vui, tuỳ theo điều kiện mà công hiến. Cộng đồng xã hội đang mong đợi có nhiều người như thế và đã sẵn sàng trao những vòng nguyệt quế cho họ.

Ngày hôm nay, bạn và tôi đều hiểu rằng tuổi thọ là một tiêu chí quan trọng của một con người, nhưng tiêu chí quan trọng hơn là trong thời gian sống (cuộc sống có thể dài có thể ngắn) người đó đã làm được bao nhiêu việc có ích? Xã hội đánh giá về người đó như thế nào khi người đó còn sống và cả khi trái tim người đó đã ngừng đập?

Ngày hôm nay, bạn và tôi còn làm được rất nhiều việc có ích. Phương châm của chúng ta là việc gì có ích thì ta làm ngay không khất lần "để ngày mai" vì sau mỗi ngày lại có ngày mai. Chúng ta cần thực sự là những người năng động trong tư duy và hành động, sáng tạo và đổi mới không ngừng để đem lại lợi ích cho cá nhân và góp phần thúc đẩy phát triển xã hội, phát triển tinh thần tự tôn dân tộc.

Tổng kết chuyên mục “Chia sẻ 4 câu hỏi cuộc đời quan trọng

Nhân dịp bước sang năm mới 2010, Ban biên tập chungta.com xin gửi đến các bạn đọc, bạn bè và người thân những lời chúc mừng, tình yêu thương, cầu mong một năm mới hạnh phúc, thành công…

Trong năm qua, chungta.com đã mở chuyên mục “Chia sẻ 4 câu hỏi cuộc đời quan trọng” với mục đích cùng chia sẻ, hiểu cách sống, giá trị sống của nhau, để mỗi người có thêm những lựa chọn cho nền tảng cuộc sống của bản thân. Đó cũng là quyền và nghĩa vụ trong đời sống tự do của các bạn, khi mà ít ai có thể một mình đủ tỉnh táo để nhận thức toàn diện hành trình cuộc sống của mình.

Ngày đầu năm mới này, chungta.com xin tổng kết chuyên mục này dựa theo hơn 90 ý kiến tham gia. Từ những bài đã được gửi tới nay, chúng ta thấy tất cả có những nền tảng rất đa dạng xuất phát từ những kinh nghiệm sống, trải nghiệm khác nhau. Từ đó cuộc đời này trở nên phong phú và nhiều số phận riêng biệt, rất đáng học hỏi.

4 câu hỏi đã được nêu ra là những câu hỏi khó, quyết định định mệnh mỗi người và như được biết, nhiều người đến cuối đời vẫn chưa thể trả lời 4 câu hỏi trên rõ ràng, thậm chí chưa từng đặt ra câu hỏi hay dành thời gian để trả lời nó. Có những người lại chưa hiểu rõ giá trị của việc trả lời đúng những câu hỏi nền tảng này, ví dụ như không biết rằng việc quan niệm như thế nào là hạnh phúc có thể giúp cho đời mình có thêm hạnh phúc đích thực và tránh mắc vào những chuỗi bất hạnh.

Sự chia sẻ của các bạn tham gia đều không sa đà vào vấn đề câu chữ mà thực sự là thời gian để mỗi bạn đào xới lại kinh nghiệm sống của bản thân, nhìn lại những gì hình thành nên cách sống của mình. Từng ý kiến tham gia, chúng tôi đều thấy trải từ tính cụ thể đến tính trừu tượng, từ quan điểm gắn trực tiếp với cá nhân (bản ngã) đến thông qua tính khách quan của cộng đồng (tha nhân).

Qua những trình bày khác nhau, với những diễn đạt ngôn ngữ khác nhau của các bạn, chúng tôi xin phép được làm rõ ý, sắp xếp các quan điểm vào một Tổng kết cho từng câu hỏi.

1. Câu hỏi: Theo bạn, hạnh phúc là gì?

Bất cứ ai cũng cần quan tâm đến vấn đề hạnh phúc, như Đạt La Lạt Ma đã phát biểu: “Tôi tin rằng mục đích tối hậu của cuộc sống là tìm kiếm hạnh phúc. Đó là một chân lý vững chắc. Bất kể chúng ta có tinh thần tôn giáo hay không, và bất kể chúng ta theo tôn giáo nào, tất cả chúng ta đều tìm kiếm những điều tốt đẹp hơn trong cuộc sống. Vì vậy, tôi tin rằng xúc cảm mạnh mẽ nhất trong cuộc đời chính là xúc cảm đến hạnh phúc”.

Trả lời câu hỏi này sẽ giúp bạn tìm được hạnh phúc đích thực là gì, từ đó thấy được cuộc đời này là đáng sống, nỗ lực hơn để sống, để có được điều hạnh phúc đích thực ấy.

- Một số ít bạn đã cho rằng: hạnh phúc không là gì cả, là một thứ ảo ảnh, mờ hồ và không nên tìm kiếm. Còn chúng tôi cho rằng có Hạnh phúc cá nhân. Hạnh phúc ấy người khác cũng có thể nhận ra và tán thành như thế là có hạnh phúc. Có những hạnh phúc đơn giản, dễ đạt và có những hạnh phúc lớn lao có được bằng sự đấu tranh, hy sinh. Có một sự dịch chuyển so le giữa hiểu biết và hành động về hạnh phúc trong hành trình đến hạnh phúc đích thực (Xem: Hạnh phúc là gì - Nguyễn Trần Bạt)

Đa số các bạn khác cho rằng:

- Người hạnh phúc mang trạng thái thỏa mãn, hứng khởi, an bình hay là quá trình duy trì trạng thái ấy, trạng thái với một trong các đặc điểm sau:

- đạt cao trào tột đỉnh của tâm hồn – thể xác
- trạng thái cảm xúc thỏa mãn, bằng lòng với hiện tại, khi đạt ham muốn, mong muốn, mục đích
- trạng thái cảm nhận, thụ hưởng được cái Đẹp của cuộc sống; hưng phấn có cảm xúc trí tuệ, thăng hoa và thi vị hóa
- Trạng thái cảm xúc khoái cảm, thanh thản, lạc quan, điều giản dị, bình an trong khi xung quanh yên bình
- niềm vui kéo dài với một tinh thần tích cực, ý thức về sự sung sướng
- trạng thái tâm hồn thấy hài lòng với mình, với đời, với môi trường và thấy sự có ích của mình, nhận ra giá trị của bản thân trong quá khứ, hiện tại, tương lai.

- Xuất phát từ tinh thần nhân từ - nhân hậu, trong lành, giản dị, tự do: không có cố chấp, hận thù, phô trương, tính toán… đầu độc

- Giao cảm trái tim: Cảm nhận được những tinh tế trong trái tim, tình cảm; Chia sẻ tình yêu thương:

- Kết quả của tâm thức sống nhân văn, trạng thái được yêu thương
- Vui cười và chia sẻ niềm vui, niềm tin, hạnh phúc với mọi người
- Có những người bạn tri kỷ
- Yêu người và được người khác yêu
- Cùng những người thân tận hưởng cuộc sống
- Có một gia đình tốt đẹp

- Phù hợp với sự phát triển, tiến bộ của cộng đồng chung (từ không làm hại tiến lên làm lợi cho người xung quanh)

- Tham gia làm giảm những tác nhân gây mọi người đau khổ, bất hạnh
- Giúp được người và được người khác giúp
- Làm tâm hồn người khác cùng hạnh phúc

Theo chúng tôi, những người có hạnh phúc đích thực không phải là người tìm kiếm những thời điểm thụ hưởng khoái cảm thể xác hay sự tán tụng của vài người, sự tán dương của xã hội. Họ tận hưởng chuyến hành trình cuộc đời, cống hiến cả đời cho một mục tiêu chung cao nhất với niềm tin sẽ có được cuộc sống tốt đẹp hơn. Sống hạnh phúc thực sự phải được xây dựng vững chắc trên cảm nhận rằng chúng ta đang sống một cuộc sống đầy ý nghĩa. David Leonhardt viết: “Tìm kiếm hạnh phúc là tìm kiếm bản thân mình. Bạn không đi tìm hạnh phúc. Bạn phải tạo ra hạnh phúc. Bạn chọn lựa hạnh phúc. Tự thực hiện bản thân là một quá trình phát hiện ra tự ngã, bạn là ai, bạn muốn trở thành con người như thế nào, và bạn có thể xây dựng con đường dẫn đến hạnh phúc bằng cách thực hiện những điều mang đến cho bạn ý nghĩa cao vời nhất và sự thỏa mãn lớn lao nhất trong cả cuộc đời viên mãn về sau”.

2. Câu hỏi: Theo bạn, thành đạt là gì?

Trên sách vở, báo chí hoặc xung quanh chúng ta xuất hiện vô số những người thành đạt ở mọi ngành nghề. Hầu hết họ đều thành công nhờ tính cách, đặc điểm, thành tích và đời sống riêng hơn người, tham vọng, tài năng, kiến thức và làm việc tích cực, siêng năng... Họ cũng thường xuyên tâm sự, chia sẻ kinh nghiệm thành đạt của mình, ví dụ như Albert Eistein chia sẻ: “Nếu A là thành công trong cuộc sống , A sẽ bằng X nhân Y nhân Z. Công việc chính là X, giải trí là Y và Z là biết im lặng ”.

Với mỗi người đang gây dựng sự nghiệp của mình thì biết được thành đạt là gì và làm sao để thành đạt là điều đáng theo dõi hàng ngày.

Có nhiều quan điểm về sự thành đạt. Điểm chung trong câu trả lời của các bạn là Thành đạt là hoàn thành tốt mục tiêu đã đặt ra. Một số bạn nêu rõ hơn là mục tiêu đó phải tầm cỡ, mang ý nghĩa lớn lao nhất định với tầm nhìn rõ ràng.

Theo chúng tôi kết quả đạt được không chỉ mang lợi ích cho cá nhân mà phải mang đến ý nghĩa cho người khác bởi thành đạt cũng là một thuật ngữ mọi người có thể thống nhất chung được.

Một số nói rõ thành công đích thực là nhờ cá nhân vượt qua trở ngại, khó khăn, rủi ro một cách bền bỉ, nhiệt tình, say mê… Số ít bạn đã nhắc đến yếu tố: Nhờ phát huy được triệt để những năng khiếu, tài năng, cá tính của mình. Giống như Oprah Winfrey nói: “Nếu bạn hỏi bí quyết thành công của tôi, thì đó chính là tôi hiểu rằng có một sức mạnh lớn hơn chính bản thân tôi đã dẫn lối cuộc đời tôi… Bạn có thể gọi quyền năng đó bằng bất cứ tên gì bạn muốn, chẳng hạn như Sức mạnh, Thiên Nhiên, Thánh Allah, Quyền lực”. “Nếu bạn kết nối chính mình với thiên nhiên và để nguồn năng lượng trong cá tính, cuộc sống của bạn, kết nối với một sức mạnh lớn hơn, thì việc gì bạn cũng có thể làm được”.

Xin liệt kê lại các phương án trả lời về sự thành đạt của các bạn:

Cá nhân tự công nhận, nhận biết thành đạt:

- Trạng thái hài lòng về những đóng góp của bản thân
- Hoàn thành công việc, dự định, mong muốn, gặt hái được kết quả chân chính
- Khi hoàn thành sứ mệnh, nghĩa vụ của mình
- Cuộc sống cân bằng giữa sự nghiệp, gia đình; tâm linh, tinh thần, thể chất
- Làm người tử tế, làm được những điều tốt cho mình và người khác
- Cái đích luôn vươn lên, ngày một cao, tốt đẹp, lương thiện hơn
- Sống dư dật, đảm bảo mức sống cá nhân/ gia đình; tự do với vật chất – thời gian
- Có chỗ đứng trong xã hội
- Dựa vào sở trường, tài năng, phấn đấu, nỗ lực hết mình, đam mê, say mê, làm việc hết mình, toàn tâm, toàn ý
- Bản thân tiến bộ không ngừng
- Khẳng định giá trị bản thân (vật chất, tinh thần…), thể hiện phẩm chất, năng lực bản thân
- Sự dồn sức để làm việc lớn
- Bằng khả năng của mình và chia sẻ giá trị với nhiều người
- Chế ngự được cái tôi
- Là hành trình đi tìm cô đơn, tìm được tính người, làm người và hoàn thiện tính người

Cộng đồng công nhận:

- Đóng góp có giá trị cho người khác vươn lên, ảnh hưởng tới xã hội
- Làm cho mọi người hạnh phúc, ví dụ công tác từ thiện
- Được người đời công nhận, tôn trọng, để lại tiếng thơm về nhân cách

3. Câu hỏi: Theo bạn, tôi là ai?

Sự thiên lệch trong suy nghĩ, sự lôi kéo gây mất tập trung vào công việc, cuộc sống ngày một phức tạp, ganh đua đã làm cho đa số chúng ta quên dần mục tiêu cuối cùng và giá trị tối cao là CON NGƯỜI, quên dần con người, thiếu hiểu biết về con người, về chính mình, dẫn tới quên lãng mình trong hành động, THA HÓA, đánh mất mình trong cuộc đời.

Câu hỏi Ta là ai là câu hỏi tự thức tỉnh chúng ta, để mỗi người xác định lại Cái Tôi đích thực. Cần phải chuyển sự chú tâm vào tiền bạc, vào công nghệ, máy móc… sang những quá trình sinh lý, tâm lý, tinh thần, tâm linh, vào tính cách, tài năng, nhân cách và lương tri của chính bạn!

Một số ít bạn đã cho rằng: ta không là ai cả; Bản ngã có rồi thành không; Không đủ khả năng biết về mình; Không cần phải biết, mà chỉ nên biết thái độ, cư xử của bạn; hoặc sự đóng góp của bạn cho cuộc đời…

Các bạn khác đã trả lời Ta chính là thực thể với các đặc điểm có thể nhận biết khách quan:

- Độc đáo, duy nhất, bình đẳng
- Hòa quyện của CON và NGƯỜI:

o CON: Dạng vật chất, sinh thể, Có cội nguồn sự sống
o NGƯỜI: Người bình thường như người khác, mang tính xã hội và là thành phần của xã hội với những liên kết xã hội.

- Có gốc, có ngọn; có thiện, có ác.
- Giá trị cuộc sống cho biết bạn là ai
- Có thân thể và tâm hồn
- Có linh hồn trong thể xác
- Có trái tim, có trí não
- Phức hợp của suy nghĩ và hành động
- Hình ảnh, hành vi, tư tưởng, ước mơ của tôi
- Có một nguồn sức mạnh
- Có cơ hội nhận ra tính người

Nhiều bạn nhấn mạnh về Cái Tôi qua tính vận động, qua hành động:

- Đang sống, đang làm chủ vận mệnh, khẳng định cái tôi
- Là những gì ta nghĩ, ta làm, ta muốn
- Là lịch sử của tôi - những gì tôi đã, đang và sẽ là
- Là chủ nhân và nô lệ của ta
- Lớn lên từ đau khổ, hạnh phúc; từ thất bại và thành công
- Sống theo các trách nhiệm, bổn phận
- Mang phẩm chất người: tư duy, tưởng tượng, lao động, tình yêu, khát vọng, mỹ cảm, văn hóa…
- Được sống, được yêu thương, cống hiến, làm việc và thực hiện những ước mơ
- Con người văn hóa: hình thành từ ý thức xã hội (văn hóa); Kế thừa văn hóa, văn minh nhân loại làm nhân loại bất tử
- Không phản văn hóa
- Ảnh hưởng tới thế giới: Hành trình làm cho hành tinh tốt đẹp hơn

Một số bạn bổ sung thêm về hình ảnh Cái Tôi thông qua môi trường xung quanh:

o Soi thấy mình là hình ảnh trong:

- Người mình yêu
- Xã hội
- Người Việt
- Nhân loại
- Thế giới
- Vũ trụ
- Những người khác (cùng thời, thời sau)

4. Câu hỏi: Theo bạn, ý nghĩa cuộc đời là gì?

Đã sinh ra và biết nghĩ, bạn sẽ phải đối mặt với câu hỏi về Thế nào là vô nghĩa và thế nào là có nghĩa cho cuộc đời này. Đó là câu hỏi để bạn xác định tầm nhìn tương lai từ ngày hôm nay. Như Maxwell Winston Stone đã nói: Đừng sợ khi phải đối mặt với cái chết mà hãy sợ nếu bạn sống một cuộc đời không ý nghĩa.

Câu trả lời sẽ giúp bạn sống có mục đích hơn, cuộc đời bạn ý nghĩa hơn và biết được Vì cái gì ta dốc sức mình?

Ta sẽ trả lời được câu hỏi rất khó này nếu chia sẻ nhau các câu trả lời hoặc nhờ câu gợi ý sau: Cuộc sống sẽ ý nghĩa hơn khi ta biết nhìn lại mình của ngày hôm qua. (Maxwell Winston Stone)

Một số ít bạn đã cho rằng: Cuộc đời này không có ý nghĩa gì, trả lời câu hỏi này không có giá trị.

Các bạn khác có nêu ý nghĩa cuộc đời đem lại cho cá nhân như sau:

- Là được sống, phải sống; Sống hết mình với những giá trị đích thực của con người.
- Sống có lý tưởng, có ích, sống hạnh phúc
- Thực hiện nhiệm vụ Thượng Đế trao cho riêng ta, hoàn thành những sứ mệnh của tạo hóa trao
- Sống tròn bổn phận và trách nhiệm
- Là Cho và Nhận
- Có được Niềm vui, hạnh phúc, thành đạt và khẳng định giá trị bản thân
- Tìm, thể hiện và phá tan bản ngã; Biết được ta là ai; được là chính mình, vượt lên chính mình
- Sự lớn khôn, trải nghiệm, học hỏi & cống hiến (khó khăn, thành đạt, tình yêu, hạnh phúc)
- Yêu và được yêu, nhận ra tình yêu thương người
- Được nếm hạnh phúc và đau khổ; vượt lên khổ đau để tới hạnh phúc
- Khám phá cái lạ, cái hay, cái đẹp
- Những thứ để lại sau khi chết

Một số bạn khác bổ sung thêm ý nghĩa cuộc đời đem lại cho cộng đồng như sau:

- Vị trí của ta trong những người khác: góp phần, tôn trọng lợi ích chung
- Duy trì tình yêu thương với người.
- Mang lại hạnh phúc, chia sẻ niềm vui cho người khác, gia đình, xã hội
- Làm việc cống hiến cho xã hội; Vì cộng đồng ngày một tốt đẹp
- Không ngừng làm điều thiện: có lợi, hạnh phúc cho người khác
- Cùng hướng đến Chân – Thiện – Mỹ và diệt trừ Tham lam – Sân hận – Si mê
- Tham gia vào sự trường tồn chung của xã hội; tranh đấu cho tiến bộ xã hội
- Để lại dấu ấn riêng trong văn hóa loài người; Là sự trường tồn

Ý kiến của chungta.com là các bạn nên chọn lựa câu trả lời mà người khác cũng đồng tình và công nhận là đúng. Ý nghĩa cuộc đời không phải là thứ con người giành giật lẫn nhau, của người này không của người khác. Điểm chung có thể nêu ra là: Ý nghĩa cuộc đời gắn với việc cá nhân dốc sức mình tham gia những việc khác nhau một cách nhiệt tình, đến trọn vẹn đời mình làm cho xã hội trở nên tốt đẹp hơn.